شناسایی عوامل قارچی مولد لکه‌برگی گوجه‌فرنگی و کنترل بیولوژیکی آنها توسط آنتاگونیست‌های ناحیه ریزوسفر گوجه‌فرنگی در منطقه سیستان

به منظور شناسایی و کنترل بیولوژیک عوامل قارچی مولد لکه برگی گوجه‌فرنگی در منطقه سیستان، طی سال­های ۹۳-۹۲ از مزارع و گلخانه­های مختلف نمونه‌برداری به‌عمل آمد. جداسازی و تشخیص گونه‌ها با استفاده از روش­های استاندارد در آزمایشگاه انجام گرفت. در مجموع ۱۰۲ جدایه قارچی به‌دست آمد که بر اساس خصوصیات ریخت­شناسی در شش گونه Alternaria alternata، A. dumosa، A. tenuissima، A. mimicula، A. tomaticolaوCladosporium cladosporiodes قرار گرفتند. همه قارچ‌های جداسازی شده روی گوجه‌فرنگی بیماریزا بودند. در این پژوهش گونه C. cladosporiodes به‌عنوان عامل بیماری روی گوجه­فرنگی برای اولین بار از ایران گزارش می­شود. به منظور کنترل بیولوژیک بیمارگر­ها از مجموع ۲۲۰ جدایه قارچی و باکتریایی جدا شده از ریزوسفر گوجه­فرنگی، ۱۰ جدایه به روش کشت متقابل توانایی آنتاگونیستی بالایی در برابر قارچ‌های بیمارگر از خود نشان دادند. این جدایه­ها شامل Trichoderma harzianum، T. virensو B. subtilisبودند. در بررسی­های آزمایشگاهی مشخص شد که T. harzianum، T. virens، BS1 و BS2 دارای اثرات آنتاگونیستی بالاتری بودند که بیشترین اثر بازدارندگی روی A. alternata به‌ترتیب ۶۷/۵۵، ۸۳/۵۲، ۷۱/۵۸ و ۵۷/۵۸ درصد داشتند. به همین دلیل این جدایه­ها جهت آزمایش­های بیوکنترلی در شرایط گلخانه انتخاب گردیدند. بر اساس نتایج آزمایش­های گلخانه­ای، جدایه­های آنتاگونیست باعث کاهش شدت بیماریزایی و بهبود عملکرد صفات زراعی شدند. در این میان از قارچ‌های آنتاگونیست گونه T. harzianum و از جدایه‌های باکتریایی، جدایه BS1 عملکرد بهتری را نشان داده بودند.