شناسایی ریخت‌شناختی و مولکولی و آزمون بیماری‌زایی گونه‌های سپتوریا دخیل در بیماری لکه‌برگی گونه‌های جنس Populusدر استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل*

اعضای جنس Septoria رایج‌ترین گونه‌های قارچی عامل بیماری لکه‌برگی درختان صنوبر و یکی از خسارت‌زاترین بیمارگرهای اندام‌های هوایی این درختان می‌باشند. با وجود شیوع این بیماری در منطقه شمالغرب ایران، هویت گونه‌های Septoria دخیل در این بیماری ناشناخته باقی مانده‌اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی گونه‌های Septoria عامل بیماری لکه‌برگی درختان تبریزی در استان آذربایجان شرقی و بخش‌هایی از استان‌های آذربایجان غربی و اردبیل بر اساس صفات ریخت‌شناختی و داده‌های مولکولی بود. برای این منظور، در طول تابستان 1392 از برگ‌های آلوده گونه‌های جنس Populus که عمدتا گونه  P. nigraیا شالک بودند، نمونه‌برداری صورت گرفت و بعد از جداسازی و خالص‌سازی جدایه‌های متعلق به جنس Septoria، شناسایی جدایه‌ها بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی و آغازگرهای اختصاصی معرفی شده برای دو گونه S. populi و S. populicola انجام گرفت. نتایج مطالعات ریخت‌شناختی نشان داد که گونه S. populi تنها گونه دخیل در بیماری لکه ‌برگی سپتوریایی روی گونه‌های جنس Populusدر مناطق نمونه‌برداری شده می‌باشد. در آزمون PCR به وسیله آغازگرهای اختصاصی گونه S. populi قطعه‌ای به طول 439 جفت باز از تمامی جدایه‌های Septoria تکثیر شد، در حالی‌که قطعه اختصاصی (به طول 329 جفت باز) S. populicola با استفاده از آغازگرهای اختصاصی این گونه در هیچ یک از جدایه‌ها تکثیرنشد. بنابراین، گونه S. populi به عنوان تنها عامل بیماری لکه برگی سپتوریایی درختان جنسPopulus  در مناطق مورد مطالعه شناسایی شد. آزمون بیماری‌زایی جدایه‌های منتخب با استفاده از روش برگ بریده روی گونه P.nigraانجام گرفت و نتایج بررسی نشان داد که همه جدایه‌های بدست آمده بر روی رقم نیگرا بیماری‌زا بودند.