سوگند در دعاوی بین‌الادیانی و بین‌المللی در فقه امامیه و حقوق ایران

سوگند یکی از ادلۀ دعواست که علی القاعده در تمام نظام‌های حقوقی پذیرفته شده است. بدیهی است هر نظام حقوقی برای اعتبار، تأثیر و نفوذ سوگند، شاید به شرایط ویژه‌ای توجه کند که عمدۀ این شرایط با ارزش‌های حاکم بر آن جامعه متناسب باشد. از آنجا که در جامعۀ ایرانی عنصر دین و توحید، اصلی‌ترین ارزش حاکم بر جامعه محسوب می‌شود، قانونگذار نیز با تأکید بر حفظ این ارزش، صرفاً سوگند با لفظ جلاله را معتبر اعلام کرده است. تأکید بر لزوم این شرط در دعاوی مسلمانان ایرانی با یکدیگر، آنجا که یادکنندۀ سوگند ایرانی و مسلمان باشد کاملاً منطقی است و هیچ‌گونه پرسش و مشکلی پدید نمی‌آورد. اما تأکید بر لزوم این شرط در دعاوی غیرمسلمانان ایرانی و بیگانگان (به‌ویژه بیگانگان غیرمسلمان) پرسش‌آفرین است؛ پرسشی که قانون ایران به صراحت به آن نپرداخته است. پس باید به استناد اصل یکصد و شصت و هفتم قانون اساسی، پاسخ پرسش را از فقه و شریعت اسلامی جست‌وجو کرد. این مقاله با بررسی موضوع سوگند در دعاوی بین‌المللی و به‌ویژه بین‌الادیانی در فقه اسلامی، تلاشی است برای یافتن پاسخ پرسش مذکور.