سازوکار مقاومت به دلتامترین در جمعیت‌های مزرعه‌ای مینوز برگ گوجه‌فرنگی Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae)

مینوز برگ گوجه­فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) یک تهدید جدی برای تولید گوجه­فرنگی در شرایط مزرعه و گلخانه محسوب می­شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی حساسیت جمعیت­های مزرعه­ای مینوز برگ گوجه­فرنگی به حشره­کش دلتامترین و تعیین سازوکار مقاومت با استفاده از سینرژیست­ها انجام شده است. زیست­سنجی به روش غوطه‌وری برگ در محلول سمی و روی لاروهای سن دوم انجام شد. نرخ مقاومت محاسبه شده بین 88/1 تا 58/21 برابر در مقایسه با سویه حساس متغیر بود. در آزمون­های سینرژیسمی، از PBO، DEF و DEM جهت بررسی احتمال دخالت سیستم­های آنزیمی در ایجاد مقاومت استفاده شد. برگ­های آغشته به غلظت­های مناسب از هر سینرژیست به مدت 12 ساعت قبل از شروع زیست­سنجی با حشره­کش، جهت تغذیه در اختیار لاروهای سن 2 قرار داده شد. بالاترین غلظت از هر سینرژیست که در جمعیت حساس هیچ گونه تلفاتی را همراه نداشت، برای سینرژیست­های PBO، DEF و DEM به ترتیب عبارت بودند از 100، 100 و 120 میلی­گرم بر لیتر. بر خلاف DEM و DEF، PBO، مهار کننده منواکسیژنازهای وابسته به سیتوکروم پی 450، به طور معنی­داری سمیت دلتامترین را در هر سه جمعیت مزرعه­ای افزایش داد (بالاترین نرخ سینرژیسم 44/5). به نظر می­رسد که در شرایط موجود، استفاده صرف از ترکیبات پایرتروییدی جهت کنترل مینوز برگ گوجه­فرنگی از جهت گسترش مقاومت به صلاح نباشد.