رویکرد معناشناسی شناختی به حرف اضافه «به» با تأکید بر شاهنامه فردوسی

نویسندگان

  • مریم علی نژاد استادیار پژوهشکده دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • مهلا آرین‌پور پژوهشگر پژوهشکده دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

«به» یکی از پرکاربردترین حروف اضافه در زبان فارسی است که معانی گوناگونی دارد. پژوهش حاضر با استفاده از کاربرد این حرف در داستانی از شاهنامه فردوسی، به بررسی مقولات شعاعی حرف اضافه «به» از منظری شناختی می‌پردازد. پیکرة موردنیاز این پژوهش، از داستان‌ «بیژن و منیژه» شاهنامه (با 1312 بیت) استخراج شده است. اهداف اصلی این مطالعه، نشان‌دادن ساختار شعاعی شبکه معنایی حرف اضافه «به» و بررسی تغییرات معنایی ایجادشده در شبکه معنایی آن، به روش، توصیفی- تحلیلی است که به منظور نیل به این اهداف و تحلیل، از رویکرد چند‌معنایی سامان‌مند تایلر و ایوانز بهره‌گرفته شده است. نوع روش پیکره بنیاد است. یافته‌ها حاکی از آن است که در 631 بیت از کل ابیات این داستان، حرف اضافه «به» با بسامد 789 بار به کار رفته است که معانی مختلف آن در این ابیات، از حالتی نظام‌مند برخوردار بوده و در شبکة معنایی منسجمی در قالب ساختار شعاعی قرار گرفته‌اند. در شاهنامه، معنای سرنمونی این حرف اضافه در مفهوم «الصاق و اتصال» بیشترین بسامد وقوع را دارد. همچنین نتایج مؤید آن است که در داستان بیژن و منیژه، معانی گوناگون «به» در قالب ساختاری و شعاعی و در خوشه‌های معنایی «الصاق و اتصال»، «مخاطب قراردادن و ایجاد ارتباط»، «استعانت و واسطه»، «تعلیل» و «مصاحبت و همراهی»، حول محور معنای سرنمونی آن، یعنی «الصاق و اتصال» مورد استفاده قرار گرفته‌اند

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

تحلیل شبکه‌معنایی حرف «مِن» در قرآن با رویکرد معناشناسی شناختی

معنا شناسی شناختی روشی برای تبیین معانی در زبان شناسی معاصر محسوب می‌شود، که مفهوم نشانه‌های زبانی را بررسی می‌کند. این روش با سازماندهی، پردازش و انتقال اطلاعات در تحلیل و تشریح گزاره‌های قرآنی از جمله حروف باعث سهل الفهم کردن قرآن می‌شود. از این‌رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی-‌ تحلیلی، حرف «من» را با رویکرد شناختی مورد بررسی قرار داده تا تحلیلی صحیح از حرف «مِن» در قرآن ارائه دهد، بعد از تحقیق و...

متن کامل

رویکرد معناشناسی شناختی به حروف اضافه مکانی زبان فارسی از منظر آموزشی، مطالعة موردی: حرف اضافة در

در این مقاله ادعا می‌شود که روش متعارف در سنت دستوری یعنی ارائه یک فهرست طولانی از معانی برای حروف اضافه مکانی- که تلویحاً به معنای آن است که این معانی با هم ارتباطی ندارند- روشی ناکارآمد است. روش کارآمدتر ارائه شبکه معانی مرتبط و مبتنی بر معنای نوع نخست است. همچنین به طور خاص با بحث در مورد حرف اضافه در در زبان فارسی ادعا می‌کنیم که معانی حروف اضافه نتیجة تجربیات روزمره فیزیکی ما در جهان و مفهو...

متن کامل

تحلیل شبکه‌معنایی حرف «مِن» در قرآن با رویکرد معناشناسی شناختی

معنا شناسی شناختی روشی برای تبیین معانی در زبان شناسی معاصر محسوب می‌شود، که مفهوم نشانه‌های زبانی را بررسی می‌کند. این روش با سازماندهی، پردازش و انتقال اطلاعات در تحلیل و تشریح گزاره‌های قرآنی از جمله حروف باعث سهل الفهم کردن قرآن می‌شود. از این‌رو، پژوهش حاضر به روش توصیفی-‌ تحلیلی، حرف «من» را با رویکرد شناختی مورد بررسی قرار داده تا تحلیلی صحیح از حرف «مِن» در قرآن ارائه دهد، بعد از تحقیق و...

متن کامل

رویکرد معناشناسی شناختی به حروف اضافه مکانی زبان فارسی از منظر آموزشی، مطالعة موردی: حرف اضافة در

در این مقاله ادعا می شود که روش متعارف در سنت دستوری یعنی ارائه یک فهرست طولانی از معانی برای حروف اضافه مکانی- که تلویحاً به معنای آن است که این معانی با هم ارتباطی ندارند- روشی ناکارآمد است. روش کارآمدتر ارائه شبکه معانی مرتبط و مبتنی بر معنای نوع نخست است. همچنین به طور خاص با بحث در مورد حرف اضافه در در زبان فارسی ادعا می کنیم که معانی حروف اضافه نتیجة تجربیات روزمره فیزیکی ما در جهان و مفهو...

متن کامل

بررسی مدل‌های چند معنایی حرف «الی» در قرآن با رویکرد معناشناسی شناختی

حرف الی از حروف پرکاربرد قرآن محسوب می‌شود. این حرف متناسب با کاربردش در آیات قرآن معانی متعدد و متفاوت بسیاری را کد گذاری می‌کند که در یک نقطه یعنی معنای پیش‌نمونه و انتهای غایت با هم مرتبط می‌شوند. این نوشتار به منظور کشف میدان‌های معنایی این حرف با رویکرد شناختی، و به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مدل‌های چندمعنایی این حرف در قرآن پرداخته و پس از تبیین معنای پیش‌نمونه، وجوه معنایی این حرف در ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 1

صفحات  63- 79

تاریخ انتشار 2019-09-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023