روش ساخت و کاربرد حبر اسود در نسخه‎های خطی با تأکید بر رسالۀ عمدة‌الکتاب مضبوط در کتابخانۀ آستان قدس رضوی

نویسندگان

  • آرزو پوریایی دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ پژوهش هنر، دانشگاه شاهد، تهران
  • محسن مراثی استادیار دانشگاه شاهد، تهران، ایران، (نویسنده مسئول).
چکیده مقاله:

  هدف: در نسخه‎های خطی علاوه بر مداد یا مرکب، به دو نوع مرکب دیگر به نام حبر و لیقه اشاره شده است. در این مقاله با رجوع به نسخه‌های قرون اولیۀ اسلامی به‎ویژه رسالۀ عمدةالکتاب مضبوط در کتابخانۀ آستان قدس رضوی، تلاش شده است به ویژگی‌ها و تفاوت انواع مرکب پی برده شود. هدف اصلی مقالۀ حاضر، شناخت روش ساخت و کاربرد حبر اسود است. روش پژوهش: گرد‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی و در برخی موارد نیز برای اثبات صحت روش‌ها،  روش آزمایش به کار گرفته شده است. به‎همین دلیل، روش تحقیق ترکیبی از روش توصیفی و تجربی است. برای رسیدن به نتایج دقیق، ابتدا روش تهیۀ حبر اسود در نسخه‎های خطی شناسایی شده و در تطبیق با یکدیگر و به‎ویژه رسالۀ عمدةالکتاب قرار گرفت. سپس نتیجه به شکل آزمایشی ساخته و نتایج مشاهده شد. یافته‎های تحقیق: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شیوۀ ساخت و کاربرد مرکّب‌های مداد، حبر و لیقه متفاوت است. حبرهای اسود با ترکیبات ثابت: مازو، زاج، صمغ و آب، دارای چهار شیوۀ ساخت و چهار کاربرد متفاوت هستند که در نگارش بر روی کاغذ، پوست، سنگ و سفال استفاده می‎شوند. نتیجه‎گیری: مقایسۀ متن نسخه‎های خطی عُمدةالکتاب،  بَیانُ الصَناعات،  قَطَفُ الأزهار،  دُرُ المَکنون،  تُحَفُ الخَواص، صُبح الأعشی و کتاب‎آرایی در تمدن اسلامی  نشان داد در تمام منابع ذکر شده به‎غیر از عُمدةالکتاب، به دلایلی از قبیل نقص، پراکندگی و ترجمۀ اشتباه نمی‌توان به شیوه‌های ساخت و کاربرد انواع مرکب دست یافت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

ارزیابی کیفی خدمات تحویل مدرک الکترونیکی در کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی بر اساس مدل پیشنهادی

Purpose: The purpose of this research is qualitative assessment of electronic document delivery of Iran’s Astan Quds digital library according to proposed model.  Methodology: We used survey method to reach research purpose. The statistical population of the survey included two groups: The specialists (36 Faculties of Knowledge and information science deprtment in Ferdowsi University of Mashh...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 21  شماره شماره 3( پیاپی 83)

صفحات  3- 27

تاریخ انتشار 2018-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023