روش‌های مناسب شکستن خواب بذر بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.)

بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.) یکی از گونه‌های ارزشمند درختچه‌ای جنگل‌های استان اصفهان (زاگرس مرکزی) است. پس از سپری شدن سرمای زمستان، سبزشدن بذرهای این درختچه در شرایط طبیعی آغاز می‌‌شود. عامل‌های متعددی ازجمله مشکلات مربوط به جوانه‌زنی بذر و استقرار نهال، زادآوری گونه‌های مختلف را در عرصه‌های جنگلی تحت تأثیر قرار می‌دهد. در پژوهش پیش‌رو جوانه‌زنی بذر بارانک ایرانی برمبنای طرح کامل تصادفی شامل تیمارهای: چینه سرمایی، چینه گرمایی و سپس چینه سرمایی، جیبرلین، جیبرلین و سپس چینه سرمایی، بذر بدون پوسته و شاهد بررسی شد. بیشترین درصد جوانه‌زنی (97/5%) درتیمار چینه گرمایی (25 درجه سانتی‌گراد) به‌مدت دو هفته و سپس چینه سرمایی (یک تا چهار درجه سانتی‌گراد) به‌مدت چهار ماه به‌دست آمد.موفق‌ترین تیمار شکستن خواب بذر، از نوع چینه سرمایی بود. بنابراین به‌نظر می‌رسد خواب بذر بارانک ایرانی از نوع خواب فیزیولوژیک باشد. با توجه به اینکه پیش‌تیمار پس‌رسی بعد از 120 روز در دمای یک تا چهار درجه سانتی‌گراد موجب برطرف شدن کامل خواب بذر شد، خواب فیزیولوژیکی بذر در گونه مورد مطالعه عمیق است. محتوای اولیه رطوبتی بذر 17/3% بود. کاهش رطوبت بذر تا 7% تأثیر معنی‌داری بر زنده‌مانی بذرها نداشت و قابلیت حیات بذر بعد از نگهداری بذرها به‌مدت 600 روز در دمای منفی 20 درجه سانتی‌گراد حفظ شد، بنابراین بذر بارانک دارای رفتار بذرهای ارتدکس Orthodox است. درمجموع، استفاده از تیمارهای مناسب نشان داد که بذرهای این گونه از قوه نامیه زیادی برخوردار است.