رهیافتی بر تأثیر باورهای کلامی بر ارزیابی سند و متن حدیث

حدیث در میان مسلمانان همواره از جایگاه مهمی برخوردار بوده زیرا پس از قرآن کریم، دومین منبع و خاستگاه فکری مسلمانان و همچنین تنها واسطۀ میان آنان و سنت معصومان است. از سوی دیگر، میان‌رشته‌ای‌بودن دانش حدیث اقتضا می‌کند که رابطۀ آن را با دانش‌های مرتبط بررسی کنیم. در این میان، دانش کلام یکی از دانش‌هایی است که ارتباط وثیقی با دانش حدیث دارد زیرا راویان و مؤلفان کتاب‌های حدیثی هریک قالب فکری خاصی دارند که بر اساس آن به حدیث می‌نگرند. در این میان، باورهای کلامی نقش بسزایی در شکل‌گیری قالب فکری افراد دارد لذا بررسی تأثیر باورهای کلامی بر حوزۀ حدیث ضروری است و بدین‌ترتیب، مقصد اصلی پژوهش‌های حدیثی یعنی نقد و فهم حدیث را بهتر می‌توان سامان‌دهی کرد. نوشتار حاضر پاسخ این پرسش را بررسی می‌کند: آیا باورهای کلامی بر حوزۀ حدیث تأثیر گذاشته است؟ در صورت مثبت‌بودن پاسخ، آیا این تأثیر سلبی بوده یا علاوه‌ بر آن، تأثیر ایجابی هم داشته است؟ با این بررسی روشن شد که باورهای کلامی آثار سلبی گوناگونی از خود در سند ومتن حدیث بر ‌جای گذاشته است که حاکی از لزوم توجه به تأثیر باورهای کلامی  بر حدیث است.