ردیابی و بررسی تبارزایی ویروس موزاییک شلغم (Turnip mosaic virus) در گیاه زعفران (Crocus sativus L.) در ایران

چکیده ویروس موزائیک شلغم (Turnip mosaic virus; TuMV) یکی از اعضای جنس پوتی‌ویروس می­باشد که وسیع­ترین دامنه­ی میزبانی را در بین پوتی‌ویروس­ها دارد. به منظور ردیابی و شناسایی این ویروس، در ماه­های آبان و آذر سال 1395 از مزارع زعفران دارای علائم استان خراسان جنوبی و شهرستان های قاین، خوسف و بیرجند تعداد 175 نمونه برداشت گردید. ردیابی اولیه­ی ویروس با آزمون الایزا صورت گرفت که طی آن آلودگی نمونه‌ها 85/10 درصد برآورد شد. سپس RNA کل استخراج و در آزمون RT-PCR با آغازگر اختصاصی ژن پروتئین‌پوششیTuMV ، قطعه­ای به طول تقریبی 980 جفت باز تکثیر و تعداد 9 جدایه تعیین توالی شد. بررسی تبارزایی 9 جدایه­ی ایرانی با جدایه‌های موجود در بانک ژن بر مبنای توالی کامل ژن پروتئین پوششی، نشان داد که شش جدایه در گروه Asian BR همراه با جدایه‌هایی از چین، ترکیه و ایران قرار می­گیرند. در صورتیکه سه جدایه­ی دیگر این تحقیق درکنار سایر جدایه­های ایرانی این ویروس، در گروه World B نزدیک به جدایه­هایی از کانادا و نیوزلند قرار می­گیرند. بیشترین شباهت بین جدایه SKK10 از ایران با جدایه­ی ایرانی IRNTT3 به میزان 96/98 درصد و کمترین بین جدایه­ی ایرانی SKK10 با AB 093598 از ایتالیا به میزان5/84 درصد می­باشد. از آنجا که جدایه­های ایرانی این ویروس روی گیاه زعفران در دو گروه کاملا مجزا قرار دارند، بنابراین از اجداد متفاوتی منشا گرفته‌اند. تحقیق حاضر اولین بررسی ویروس مذکور روی گیاه زعفران در ایران است.