خودـ انگارۀ چشم‌انداز تأمل‌گرا و طرح امکانات بدیل در مطالعۀ روابط بین‌الملل

با شکل‌گیری مناظرۀ چهارم در روابط بین‌الملل، چشم‌انداز خِرَدگرا همچنان خودـ انگاره یا تصویر از خودِ ثابتی نشان می‌دهد. این خودـ انگارۀ ثابت وضعیتی تغییرناپذیر از روابط بین‌الملل را بر مبنای اصل برسازندۀ حاکمیت و راهبرد همیشگی معطوف به امنیت و بقا ترسیم می‌کند. تصویر مورد نظر در دیدگاه‌های چشم‌انداز خردگرا در روابط بین‌الملل ریشه دارد. این مقاله در صدد آن است که با ارائۀ نقطه‌نظرات دیدگاه‌های چشم‌انداز تأمل‌گرا در قالب مناظرۀ چهارم و طرح مباحث فرانظری، امکانات بدیل در مطالعۀ رشتۀ روابط بین‌الملل را مورد توجه قرار دهد. صحبت از امکانات بدیل در مطالعۀ رشتۀ روابط بین‌الملل نه به معنای تحول ماهوی رشته، بلکه بیانگر رهایی رشته از تصویر ثابتی بوده که چشم‌انداز خِرَدگرا در مطالعۀ آن حاصل می‌کند. در این جهت دیدگاه‌های نظریۀ انتقادی، پساساختارگرایی/ پساتجدّدگرایی، فمینیسم و پسااستعمارگرایی ارائه می‌شوند. این مقاله با تحلیل دیدگاه‌های مذکور به این جمع‌بندی می‌رسد که خودـ انگاره یا تصویر از خود چشم‌انداز تأمل‌گرا ــ به لحاظ هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی ــ با عدم تفکیک میان دانش‌پژوه روابط بین‌الملل و موضوع مورد مطالعۀ آن از یک سو، و گسترش موضوعات مورد مطالعه از سوی دیگر امکانات بدیلی را در مطالعۀ رشتۀ روابط بین‌الملل مطرح می‌کند.