خصوصیات خاک و جنگل‌شناسی در جنگل‌کاری‌های گیلاس وحشی و افراپلت جنگل‌های غرب مازندران

سابقه و هدف: جنگلکاری در هر منطقه با توجه به گونه، سن، نوع آمیختگی و شرایط رویشگاهی میتواند اثرات متفاوتی بر کیفیت توده و خصوصیات خاک داشته باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی ویژگی‌های جنگلشناسی و تأثیر بر خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک این دو گونه گیلاس وحشی (Prunus avium L.) و افرا پلت (Acer velutinum Boiss.) به صورت خالص و آمیخته بوده است. مواد و روش ها: جهت بررسی ویژگی‌های جنگلشناسی و تأثیر بر خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک دو گونه مذکور به صورت خالص و آمیخته، سه سطح جنگلکاری شده خالص گونه‌های گیلاس وحشی (6000 مترربع) و افراپلت (8000 مترمربع) و آمیخته دو ‘گونه (10000 مترمربع) واقع در طرح جنگلداری غرب هراز (ازدارسی) انتخاب شدند. در هر یک از توده ها، ویژگی‌های جنگل‌شناسی شامل نوع گونه، قطر برابرسینه، ارتفاع کل، ارتفاع تنه و قطر تاج درختان در چهار جهت جغرافیا یی و خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک شامل اسیدیته و شوری، کربن آلی، نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل جذب، بافت و رطوبت نسبی در عمق 15 سانتی‌متری مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس نتایج درختان افرا پلت و گیلاس وحشی در توده‌های آمیخته قطر و ارتفاع کمتری نسبت به توده‌های خالص داشتند. حجم درختان در جنگلکاری گیلاس وحشی (17/0 متر مکعب) به طور معنی‌داری بیشتر از جنگلکاری خالص افرا پلت (11/0 متر مکعب) بود و آمیختگی اثر معنی‌داری روی حجم درختان نداشت. ضریب قدکشیدگی جنگلکاری‌ خالص و آمیخته گیلاس وحشی (07/1 و 03/1)، به طور بیشتر از جنگلکار‌یهای خالص و آمیخته افرا پلت (85/0و83/0) بود. بیشترین میزان اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک در جنگلکاری‌های خالص گیلاس وحشی (47/6 و 25/72 میکرو زیمنس بر سانتی‌متر) و کمترین آن در جنگلکاری‌های خالص افرا پلت (96/5 و 80/47 میکرو‌زیمنس بر سانتی‌متر) مشاهده گردید. همچنین، بالاترین درصد کربن آلی و میزان ازت خاک در جنگلکاری‌های گیلاس وحشی خالص (88/1% و12/0%) و کمترین میزان آنها در توده‌های آمیخته گیلاس وحشی و افرا پلت (92/0% و06/0%) مشاهده شد. توده‌های مختلف مورد بررسی تفاوت معنی‌داری را از نظر خصوصیات فیزیکی خاک مانند بافت (رسی)، رطوبت نسبی )5/9 تا 13 درصد) و وزن مخصوص ظاهری (20/1 تا 32/1 گرم بر سانتیمتر مکعب) نشان ندادند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش جنگلکاری خالص با گونه بومی گیلاس وحشی از موفقّیت نسبی خوبی برخوردار بوده و در برخی از فاکتورهای مورد مطالعه عملکرد بهتری را نسبت به افرا پلت خالص نشان داد. کاشت آمیخته این دو گونه هم در بیشتر فاکتورهای مورد بررسی این تحقیق وضعیت بهتری را نسبت به کاشت خالص هر گونه نشان نمی‌دهد.