جستاری بر دگر سنجی: سنجه ای جدید برای ارزیابی تأثیر بروندادها و تعاملات علمی

سابقه و هدف: دگر سنجی (Altmetrics) به دنبال ارزیابی تأثیر علمی با روش جدید مبتنی بر داده­های استخراج شده از وب اجتماعی است. هدف از این مقاله بیان مفهوم، مزایا، معایب و چالش‌های فرا روی دگر سنجی است.  مواد و روش­ها: این مقاله به‌صورت مروری و با استفاده از متون کتابخانه‌ای انجام شده است. یافته‌ ها: برخلاف روش ارزیابی سنتی که مبتنی بر سه پالایه مرور و داوری توسط همتایان، تعداد استنادها و ضریب تأثیر است و معمولاً زمان‌بر بوده و قادر به ارزیابی تمامی تولیدات علمی نیستند؛ دگر سنجی با استفاده از سنجه‌های متنوع‌تر، گسترده‌تر و سریع‌تر به ارزیابی تولیدات علمی، محبوبیت پژوهشگران و تعاملات علمی در محیط وب و شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. با این‌ وجود دگر سنجی با نقدها و چالش‌هایی نیز چون ماهیت متغیر وب، فقدان نظریه، و سهولت ترفند علمی روبروست. نتیجه‌گیری: تأثیر، مفهومی چندوجهی است و روش سنتی استناد، قادر به سنجش تمام ابعاد تأثیر نیست، لذا استفاده از دگر سنجی ضروری است و از سوی دیگر با در نظر گرفتن نقدهای وارده بر دگر سنجی و با انجام پژوهش‌های بیشتر برای رفع آن‌ها، می‌توان از مزایای دگر سنجی به‌عنوان سنجه‌های مکمل در کنار سنجه‌های سنتی برای ارزیابی و تأثیر تولیدات علمی، و تعاملات علمی پژوهشگران بهره برد.