تغییرات جمعیت شته‌های کلزا، زیست‌شناسی گونه شته خردل Lipaphis erysimi Kalt. و کارآیی دشمنان طبیعی آن در مزارع کلزای خوزستان

با انجام نمونه‌برداری مزرعه‌ای طی سال‏های 1381 تا 1383 گونه‌های مختلف شته در مزارع کلزای استان خوزستان شناسایی و گونه غالب آن تعیین شد. بر اساس داده‌های جمع‏آوری شده تغییرات جمعیت شته‌های کلزا و دشمنان طبیعی آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بیولوژی گونه شته غالب در شرایط کنترل شده بررسی گردید. میانگین نمونه‌برداری‏ها طی دو سال زراعی نشان داد که شته‏های خردل Lipaphis erysimi (Kalt.)، مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) و سبز هلو Myzus persicae (Sulzer.) به ترتیب با 71/66، 99/24 و 29/8 درصد شته‌های فعال در مزارع کلزای خوزستان را تشکیل می‌دهند. شاخص آلودگی به شته خردل در بهمن ماه حداقل (6/28- 5/10) و در اسفند ماه با ایجاد شرایط مناسب محیطی (میانگین دما C?6/17- 17 و رطوبت نسبی 50%) شاخص آلودگی 1072-224 در اواسط اسفند تا نیمه اول فروردین، طی دو سال زراعی رسید. شاخص آلودگی طی سال زراعی 83-82 بیشتر از سال زراعی 82-81 بود. شته خردل در شرایط کنترل شده در مدت 12/1±65/7 روز یک نسل و هر شته ماده بکرزا 5/18±5/43 نوزاد تولید نمود. گونه غالب شکارچی‌های مزارع کلزای خوزستان به ترتیب کفشدوزک 7 نقطه‌ایCoccinella septempunctata L. و مگس‏های گل F. Episyrphus balteatus بودند که طی ماه‏های آذر و دی در طبیعت ظاهر و در فروردین ماه به اوج خود ‌رسیدند، دو گونه زنبور پارازیتوئید Aphidius ervi M. وDiaeretella rapae H. به ترتیب با ترکیب جمعیتی 2/78 و 8/21 درصد در مزارع کلزا ظاهر شدند. این دو پارازیتوئید مجموعاً طی سال‏های مورد مطالعه بین 76/1 تا 8 درصد شته‌ها را پارازیته کردند. دشمنان طبیعی فوق‌الذکر به علت محدودیت در تغذیه از میزبان، زاد و ولد و عدم انطباق با دورة زندگی شته‌ها، قدرت کافی برای کنترل جمعیت شته‌ها را ندارند.