تعیین میزان فلزات سمی سرب، کادمیوم، آلومینیوم و بازدارنده‌های کلسیم و روی در شیرخشک و غذای کودک عرضه شده در ایران

سابقه و هدف: علیرغم اهمیت تغذیه با شیر مادر، تغذیه کمکی یا کامل با شیر خشک در گستره جهانی انجام می شود. آلاینده‌های فلزی Al، Cd و Pb سمیت زیاد، بویژه در کودکان دارند. Zn و Ca از ریزمغذی‌های مهم هستند که در ‌صورت کمبود در مواد غذایی، باعث جذب بیشتر سرب و کادمیوم می‌شود. هدف از این مطالعه اندازه‌گیری میزان فلزات Al، Cd، Pb، Zn و Caدر شیربه طوری تولید و بسته-بندی شده در ایران است. مواد و روشها: این مطالعه در سال 1391 روی تعداد 45 نمونه قوطی شیر‌خشک از شش محصول تجاری و 15 نمونه غذای کودک از سه نوع مختلف در مرکز تحقیقات بهداشت محیط انجام شد. نمونه‌برداری به روش سرشماری و اندازه‌گیری به روش‌های نشر القایی پلاسما (ICP) و جذب اتمی (AAS) انجام شد. نتایج با روش آمار توصیفی گزارش گردید. دریافت روزانه فلزات با استفاده از جدول تغذیه‌ای روی قوطی محاسبه شد. یافتهها: میانگین غلظت فلزات مورد تحقیق در شیرخشک و غذای کودک به ترتیب برای Al:94‌/1261 و 2/3189 نانوگرم بر گرم، Cd:24‌/7 و 35/0 نانوگرم بر گرم، Pb:40/49 و 6/37 نانوگرم بر گرم، Ca:6/554 و mg.100g-1 3/521، و Zn:49/4 و mg.100g-1 93/3 بود. میانگین غلظت آلومینیوم در شیر به طوری تیپ 1، 2 و 3 به ترتیب 9/1266، 1146 و 9/1483 نانوگرم بر گرم اندازه‌گیری شد. بیشترین مقادیر کادمیوم برابر 04/41 و 16/33 نانوگرم بر گرم در دو محصول A1 و E1 مشاهده گردید. گستره سرب نمونه‌ها 6/2 تا 4/137 نانوگرم بر گرم، کلسیم 334 تا mg.100g-1 826 و روی 15/3 تا mg.100g-1 91/5 به دست آمد. نتیجه گیری: نوزادان تیپ 1 بیشترین دریافت روزانه Al، Cd و Pb را داشتند. با این وجود دریافت روزانه کودکان از این فلزات کمتر از حد مجاز است. محصولات D1، A1 و E2 به ترتیب بیشترین دریافت روزانه Al، Cd و Pb را به کودکان تحمیل می کنند. واژگان کلیدی: شیرخشک، غذای کودک، آلومینیوم، سرب، کادمیوم