تعیین مناسب‌ترین مقیاس مطالعه در برآورد کربن‌آلی و جرم ‌مخصوص‌ظاهری خاک در اراضی شالیزاری

     دقت اظهارنظر در مورد خصوصیات خاک در هر منطقه، به مقدار زیادی به تغییرات خاک و چگونگی قرار گرفتن آنها در گستره‌های مکانی در منطقه نمونه‌برداری شده بستگی دارد. بنابراین، پردازش و تجزیه و تحلیل این‌گونه داده‌ها می‌بایستی با در نظر گرفتن موقعیت مکانی آنها نسبت به یکدیگر انجام گیرد زیرا  قابلیت تغییر خواص خاک برآمده از فرآیندهای متعددی است که هریک در مقیاس فضایی و زمانی متفاوتی عمل می‌نمایند. در تحقیق حاضر اثر مقیاس مطالعه در برآورد مقدار کربن‌آلی و جرم ‌مخصوص ‌ظاهری در اراضی شالیزاری بررسی گردید. سه مقیاس متفاوت در محدوده‌ی 180 هکتاری اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور در نظر گرفته شد. مقیاس اول شامل 172 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 50×200 متر‌، مقیاس دوم شامل 357 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 50×100 متر‌ و مقیاس سوم شامل 72 نمونه از شبکه­ای با ابعاد 4×3 متر‌ بود. نتایج نشان داد که بیشترین ضریب تغییرات مربوط به کربن‌آلی در مقیاس دوم و کمترین مقدار مربوط به جرم‌ مخصوص‌ ظاهری در مقیاس سوم بود. تغییرنمای مدل برازش شده برای کربن‌آلی در هر سه مقیاس کروی بود که نشان ازمتأثر بودن آن از یک عامل اصلی (غرقاب بودن خاک) می‌باشد. این در حالی است که مدل ­تغییرنماهای برازش شده برای جرم مخصوص ظاهری در مقیاس اول و دوم خطی و در مقیاس سوم کروی بود. بهترین مقیاس مطالعه (بر پایه تلاقی منحنی واریانس داخلی و بیرونی) برای کربن‌آلی، مقیاس اول با فواصل نمونه‌برداری 200 متر و برای جرم‌مخصوص‌ظاهری مقیاس دوم با فواصل نمونه‌برداری 100 متر بود.