تخمین شکاف محصول با تأکید بر سرمایه انسانی: مورد ایران

شکاف محصول از جمله متغیرهای مهمی است که در مباحث اقتصادی و به ویژه در ادبیات سیاست پولی و مطالعات مربوط به ادوار تجاری بسیار مورد توجه می‌باشد. از آنجا که این متغیر به طور مستقیم قابل مشاهده نیست، تخمین آن همواره مد نظر محققین بوده است. در این مقاله ضمن معرفی انواع روش‌های تخمین شکاف محصول، سعی می‌‌شود تا با استفاده از بحث سرمایه انسانی و ورود آن به تابع تولید، روش‌های جدیدی پیشنهاد شود که در آن نقش سرمایه انسانی نیز در تولید بالقوه و شکاف محصول لحاظ گردد. این روش‌ها با استفاده از داده‌های ایران طی دوره‌ی 86-1346 تخمین زده شده و سپس با روش‌های متداول دیگر نظیر فیلتر هادریک پرسکات و روش اداره بودجه کنگره آمریکا (CBO) مورد مقایسه قرار گرفته است. به منظور مقایسه این روش‌ها از آزمون‌های غیرآشیانه‌ای و ریشه‌ی میانگین مربعات خطا (RMSE) استفاده شده تا به وسیله آنها میزان اثرگذاری هر یک از شاخص‌ها بر قدرت پیش‌بینی متغیرهای تورم و بیکاری در ایران آزمون گردد. نتایج آزمون‌ها نشان می‌دهد که روش پیشنهادی بر روش‌های فیلتر هادریک پرسکات و اداره بودجه کنگره آمریکا ترجیح دارد. به نظر می‌رسد که این روش بتواند شاخص مناسبی جهت تخمین شکاف محصول در ایران باشد.