تجزیه و تحلیل اثر متقابل اکوتیپ× مکان در اکوتیپهاییونجه مناطق سردسیری

به منظور گزینش اکوتیپ‌های برتر یونجه مناطق سردسیری و تعیین پایداری عملکرد، آزمایشی طی سال‌های 87-1384 در13 ایستگاه تحقیقات کشاورزی با استفاده از 17 اکوتیپ یونجه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد.در این پژوهش از روش اَمی (AMMI) (تجزیه توأم اثرهای افزایشی جمع پذیر و اثرهای متقابل ضرب پذیر) برای تجزیه اثرهای متقابل اکوتیپ× مکان استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده اثرهای متقابل اکوتیپ× مکان معنی دار بودند و بر اساس عملکرد علوفه خشک، دو مؤلفه اصلی اول 6/65 درصد و بر اساس ارتفاع گیاه دو مؤلفه اصلی اول 7/67 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل اکوتیپ×مکان را تبیین کردند. با ترسیم مؤلفه اصلی اول در مقابل مؤلفه اصلی دوم و همچنین محاسبه مقدار پایداری AMMI (ASV) مشخص شد که بر اساس عملکرد علوفه خشک، اکوتیپ صدقیان، پایدارتر بوده و بر اساس میانگین عملکرد علوفه خشک، اکوتیپ‌های ملک کندی ومهاجران بالاترین عملکرد کل را داشتند. از نظر ارتفاع بوته نیز اکوتیپ قره آغاج پایدارترین اکوتیپ برای تمام مکان‌های مورد آزمایش و اکوتیپ گله‌‌بانی بیشترین میانگین ارتفاع بوته را داشت. اکوتیپ‌های با عملکرد بالاتر و پایدارتر برای هر منطقه به تفکیک مشخص گردیدند. به طور کلی اکوتیپ‌ مهاجران در مناطق تبریز، خوی، زنجان، سنندج، شهرکرد، گلپایگان و همدان بیشترین میانگین عملکرد علوفه خشک و اکوتیپ گله‌بانی در مناطق اصفهان، تبریز، خوی، کرج و مشهد بالاترین ارتفاع بوته را داشتند.