تبیین نقش ظرفیت‌های جامعۀ محلی در حل مناقشات و کاهش تضادهای اجتماعی (مورد مطالعه: پروژۀ آبیاری و زهکشی دشت ارایض، واحدهای عمرانی 2، 3 و 5)

مطالعۀ حاضر با استفاده از رویکردهای نوسازی جدید و پساتوسعه و با تأکید بر نظریات وانگ، دیویس و رهنما، به مطالعۀ نقش شیوخ و معتمدان محلی به عنوان ظرفیت اصلی جامعۀ محلی عرب خوزستان، در کاهش تضادها و در نتیجه، توسعۀ منطقه­ای می‌پردازد. روش مقالۀ حاضر کیفی است. از روش­های قوم­نگاری برای گردآوری داده­های میدانی و روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده­ها استفاده شده است. جامعۀ آماری این مطالعه، جوامع انسانی محدودۀ واحدهای عمرانی 2، 3 و 5 دشت ارایض است. بدین منظور با در نظر گرفتن عنصر بومی بودن و پایگاه اجتماعی، نمونۀ پژوهش بر اساس تلفیقی از دو روش نمونه­گیری با بالاترین قدرت (بررسی مواردی که پدیده در آنها بروز بسیار قوی دارد) و موارد شناخته‌شده (بررسی افراد صاحب­نظر) انتخاب شد. فرایند نمونه­گیری تا اشباع داده­ها ادامه یافت که بر این اساس 13 مصاحبه و 9 بحث گروهی از این واحدهای مشارکتی به عمل آمد. یافته‌های پژوهش که مقولات حاصل از کدبندی سطوح باز و محوری‌اند، عبارتند از: حل و فصل کشمکش­های درون طایفه­ای، کنترل مبادی درست آداب و رسوم اجتماعی، استقبال از کارگزاران توسعه، نمایندگی اعضای طایفه در تعامل با نهادهای بیرونی، شناسایی علل تضادها و مناقشات و تیپولوژی آنها در پروژه. مقولۀ نهایی مورد بررسی "کاهش تضادهای اجتماعی در راستای پیشبرد پروژه" است. بر اساس مطالعۀ حاضر شیوه­های حل مناقشه در محدودۀ مورد مطالعه هنوز قضایی نشده و حضور میانجی­های اجتماعی سنتی (شیوخ و معتمدان محلی) در مناقشات روستایی از مشخصه­های بارز فرهنگی منطقه است. در این زمینه هنوز هم می­توان گفت در میان جوامع عرب خوزستان، مناقشه و شیوه‌های حل آن در جامعۀ روستایی و شهری یکی از موضوعاتی است که به زعم برگر "جهان­زیست" منحصر به فرد خود را دارد که هنوز قلمروزدایی اتفاق نیافتاده است و در حوزۀ علوم اجتماعی، فضای مفهومی دوگانگی شهر- روستا قابل دفاع است.