تبیین انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان بر مبنای جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده والدین و معلمان و میانجی‌گری نیازهای اساسی روان‌شناختی (ارائه مدلی علّی)

هدف پژوهش حاضر تبیین انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان بر مبنای جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده والدین و معلمان با میانجی‌گری نیازهای اساسی روان‌شناختی است. به این منظور نمونه‌ای شامل 404 دانش‌آموز دوره متوسطه با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای از دبیرستان‌های همدان انتخاب شده، سپس مقیاس‌های‌ انگیزش تحصیلی، جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده والدین، جهت‌گیری انگیزشی ادراک شده معلمان و نیازهای اساسی روان‌شناختی روی آنان اجرا شد. داده‌ها با استفاده از الگوی معادله‌ی ساختاری (SEM) تحلیل گردید. مدل‌ نهایی یک الگوی خاص از روابط متغیرهای پژوهش با یکدیگر را نشان داد که 44/0 از تغییرات انگیزش درونی، 37/0 انگیزش بیرونی و 22/0 بی‌انگیزگی را تبیین می‌کند. شاخص‌های برازش مدل، برازش مدل را با داده‌ها نشان می‌دهد (81/1= 2χ،61/0=P ، 01/0=RMSEA، 00/1=GFI، 99/0=AGFI، 00/1=CFI، 99/0=NFI). اثر مستقیم جهت‌گیری انگیزشی والدین بر انگیزش تحصیلی تأیید نشد اما اثر غیر مستقیم آن با میانجی‌گری نیازهای روان‌شناختی بر انگیزش درونی، بیرونی و بی‌انگیزگی مورد تأیید قرار گرفت. اثر مستقیم و غیرمستقیم جهت‌گیری انگیزشی معلمان نیز بر هر سه بعد انگیزش معنادار بود. جهت‌گیری انگیزشی معلمان بیش از جهت‌گیری انگیزشی والدین تبیین‌کننده‌ی انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان بود که نشان دهنده اهمیت اساسی نقش جو کلاس و جهت‌گیری انگیزشی معلمان در انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان است.