تأثیر منابع غذایی آلی، شیمیایی و تلفیقی به همراه کاربرد زئولیت بر برخی از صفات کمی و کیفی دو رقم سویا

سابقه و هدف: امروزه کشاورزی متداول سبب بروز مشکلات متعددی از قبیل آلوده شدن آب‌های زیرزمینی، فرسایش خاک و کاهش کیفیت مواد‌غذائی شده است، از این رو استفاده از روش‌های مدیریتی جایگزین از قبیل کودهای آلی و مدیریت تغذیه تلفیقی به منظور تولید پایدار گیاهان امری اجتناب ناپذیر است. استفاده از کودهای آلی (مانند کودهای حیوانی) و زئولیت با یهبود فراهمی مواد غذایی و خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک موجب افزایش عملکرد محصول می‌شود. با توجه به اهمیت گیاه سویا(Glycine max L.) این مطالعه با هدف تأثیر منابع تغذیه‌ای آلی، شیمیایی و تلفیقی همراه با کاربرد زئولیت بر صفات کمی و کیفی دو رقم سویا انجام شد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تأثیر کودهای شیمیایی و زیستی و کاربرد زئولیت بر برخی صفات کمی و کیفی دو رقم سویا آزمایشی در سال‌های زراعی 1394 و 1395 در مزرعه‌ای واقع در الشتر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ترکیب فاکتوریلی از دو رقم (M7 و M9)، پنج منبع کودی (100 درصد آلی(F1)، 100 درصد شیمیاییF2) )،50 درصد آلی + 50 درصد شیمیایی(F3) ،25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی(F4) ، 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیاییF5))) و چهار مقدار زئولیت (صفر(Z1)،4(Z2)، 8 Z3) )و 12Z4)) تن در هکتار) به صورت تصادفی به کرت‌های آزمایشی اختصاص داده شدند. در سال اول و دوم به عنوان 100 درصد کود آلی به ترتیب 6/22 و 7/26 تن در هکتار کود گوسفندی و به عنوان 100 درصد کود شیمیایی نیز به ترتیب 241 و 247 کیلوگرم در هکتار کود اوره به زمین داده شد. یافته‌ها: بیشترین عملکرد دانه رقم M7 در سال اول (2896 کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم (2971 کیلوگرم در هکتار) تحت سیستم تغذیه تلفیقی 75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی همراه با مقادیر بالای زئولیت (12 تن در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در هر دو رقم M7 و M9، در سیستم تغذیه‌ای شیمیایی بدون مصرف زئولیت حاصل شد. بیشترین عملکرد روغن رقمM7 در ترکیب تیماری 25درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و برای رقم M9 تیمار تلفیقی 50 درصد شیمیایی+ 50 درصد آلی که به ترتیب 6 و 12 تن زئولیت در هکتار دریافت کرده بودند به دست آمد، در حالی که کمترین مقدارها در رقم M7و M9به ترتیب از بکارگیری تیمار100 درصد شیمیایی و تیمار 50 درصد شیمیایی+50 درصد شیمیایی بدون کاربرد زئولیت حاصل شد.افزایش مقدار زئولیت از صفر تا 12 تن در هکتار در منابع تغذیه‌ای 100 درصد شیمیایی، 25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیایی موجب افزایش 55، 73 و 66 درصدی عملکرد دانه رقم M7 شد. بعلاوه، زئولیت موجب افزایش هم‌زمان عملکرد روغن و پروتئین در هر دو رقم سویا شد. نتیجه‌گیری: مدیریت تغذیه‌ای تلفیقی (75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی) به همراه بیشتربن زئولیت کاربردی (12 تن در هکتار) را با توجه به کاهش مصرف کودهای شیمیائی و افزایش عملکرد کمی و کیفی در هر دو رقم، می‌توان به عنوان یک روش مدیریت تغذیه-ای مناسب به منظور تولید گیاه سویا در این منطقه معرفی نمود. همجنین رقم M7را با توجه به عملکرد بالاتر و خصوصیات کیفی مطلوب تر نسبت به رقم M9، می‌توان آن را به عنوان رقم مناسب در این منطقه معرفی کرد.