تأثیر متیل ژاسمونات بر میزان استویوزید و ربادیوزید A و بیان ژن کائورنوئیک اسید 13-هیدروکسیلاز در گیاه استویا در شیشه

گلیکوزیدها شکلی از متابولیت‌های ثانویه هستند که دارای تنوع ساختاری وسیعی هستند و در مواردی، در متابولیسم اولیه گیاهان نیز نقش دارند. گلیکوزیدهای استویول که تنها در گیاه استویا تولید می‌شود، به عنوان شیرین‌کننده طبیعی در صنایع غذایی و دارویی اهمیت ویژه‌ای دارند. سنتز استویول از مسیر ترپنوئیدی کلروپلاستی آغاز شده و با تولید آن از کائورنوئیک اسید توسط کائورنوئیک اسید 13-هیدروکسیلاز به سنتز گلیکوزیدهایی همچون استویوزید و ربادیوزید A منجر می‌شود که گروهی از دی ترپن‌ها به حساب می‌آیند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متیل ژاسمونات بر میزان گلیکوزیدهای استویا بود که با دستگاه HPLC به سنجش دقیق گلیکوزیدها پرداخته شد. بیان ژن کلیدی این مسیر با روش نیمه‌کمّی RT-PCR صورت گرفت. نتایج تیمار متیل ژاسمونات (در غلظت 20 میکرومولار) بر گیاهچه‌های درون شیشه نشان دهنده افزایش گلیکوزیدها بود و بیشترین میزان این ترکیبات 3 روز پس از تیمار مشاهده شد. تیمار در غلظت‌های بالا (100 میکرومولار) بر رشد و تولید گلیکوزیدها در گیاه استویا تأثیر منفی داشت. همچنین، تیمار متیل ژاسمونات سبب افزایش بیان ژن کائورنوئیک اسید 13-هیدروکسیلاز پس از 6 تا 48 ساعت نیز شد. از آنجا که ژاسمونات‌ها در ایمنی گیاه نقش کلیدی دارند، نتایج نشان می‌دهد که عملکرد این گلیکوزیدها می‌تواند در پاسخ‌های دفاعی به پاتوژن‌های خارجی یا آسیب‌های فیزیکی باشد. همچنین، غلظت‌های مختلف متیل ژاسمونات بیش از آن که سبب افزایش یک نوع گلیکوزید شود باعث تغییر نسبت بین دو گلیکوزید مذکور می‌شود.