تأثیر متغیرهای فرمولاسیون و شرایط فرایند اکستروژن بر خصوصیات عملکردی و تغذیه‌ای سبوس گندم

مقدمه: سبوس گندم به‌عنوان منبع غنی از فیبر رژیمی، پروتئین (6/14 درصد)، مواد معدنی (7 درصد)، اسید چرب غیراشباع (اسید اولئیک، لینولئیک و لینولنیک) (17 درصد) و انواع ویتامین‌ها شناخته می‌شود اما سبوس گندم دارای ویژگی‌های حسی نامطلوب نظیر طعم تلخ یا احساس دهانی شنی است. از طرف دیگر، غلظت برخی مواد نامطلوب سبوس گندم نظیر اسید فیتیک بالا می‌باشد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر رطوبت خوراک ورودی و شرایط اکستروژن شامل دما و سرعت مارپیچ اکسترودر بر ویژگی‌های عملکردی، شیمیایی و تغذیه‌ای سبوس گندم می باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور اصلاح خصوصیات تغذیه‌ای و تکنولوژیکی سبوس گندم، تأثیر رطوبت خوراک ورودی به اکسترودر (18، 21 و 25 درصد) و شرایط اکستروژن شامل دما (°C 120، 160 و 200) و دور مارپیچ (rpm170، 235 و 300) بر خصوصیات عملکردی (اندیس جذب آب، اندیس جذب حلالیت در آب و اندیس جذب روغن)، شیمیایی (فیبر محلول و نامحلول) و تغذیه‌ای (اسید فیتیک) سبوس گندم فراوری‌شده مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود بیشترین مقدار شاخص جذب آب و همچنین کمترین مقدار شاخص حلالیت در آب در رطوبت خوراک ورودی 25 درصد ، دمای°C  120 و دور مارپیچ rpm 170 به دست آمد. همچنین بیشترین مقدار شاخص حلالیت در آب و شاخص جذب روغن در رطوبت خوراک ورودی 18 درصد ، دمای°C  200 و دور مارپیچ rpm 300 مشاهده شد. بیشترین میزان کاهش اسید فیتیک در رطوبت خوراک ورودی 21درصد، دمای °C120 و دور مارپیچ 300 دور بر دقیقه مشاهده شد (mg/100g 09/3). نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان داد فرایند اکستروژن سبب کاهش فیبر نامحلول به میزان 6 درصد و افزایش فیبر محلول به میزان 55 درصد می­گردد.