تأثیر فرم ‌زمین و ویژگی‌های خاک بر صفات‌ رویشی سیاه‌گیله (Vaccinium arctostaphylos L.) در جنگل‌های فندقلوی اردبیل (مطالعۀ موردی: جنگل سوها)

سیاه‌گیله (Vaccinium arctostaphylos L.) از درختچه‌های باارزش دارویی در جنگل‌های راش است. پژوهش پیش رو به‌منظور بررسی ارتباط بین صفات رویشی این گونه با برخی از خصوصیات خاک و شاخص شکل زمین در جنگل فندقلوی اردبیل انجام گرفت. در داخل هر یک از شکل‌های مختلف زمین (یال، دامنه و دره) در چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنـوب، شرق و غرب) از حد ارتفاعی پایین تا بالا به‌صورت انتخابی، قطعات نمونة دایره‌ای به مساحت 500 متر مربع انتخاب شد. در مجموع 24 قطعه ‌نمونه برای اندازه‌گیری مشخصه‌های رویشی به‌کار گرفته شد و در 12 قطعه ‌نمونه مشخصه‌های خاک شامل بافت (درصد رس، سیلت و شن)، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد ازت، درصد کربن آلی و درصد کربنات کلسیم اندازه‌گیری‌ شد. نتایج نشان‌ داد که پراکنش این گونه در منطقۀ تحقیق از ارتفاع1570 تا 1940­ متر از سطح دریا متغیر است. به‌طور کلی جهت‌های شمالی و شرقی در فرم‌های دامنه و دره، رویشگاه‌های مناسبی از نظر ویژگی‌های‌ کمّی هستند. به‌طوری‌ که بیشترین میانگین ارتفاع (12/2 متر)، قطر یقه (7/8 سانتی‌متر) و قطر تاج (92/1 متر) درختچه‌ها در فرم دامنه به‌دست آمد. خاک رویشگاه‌های سیاه‌گیله، نیمه‌سطحی تا عمیق با اسیدیتۀ 32/5 تا 1/6، هدایت الکتریکی 481/0 تا 809/0دسی‌زیمنس ‌بر متر و بافت خاک لومی تا شنی لومی است. تجزیۀ‌ مؤلفه‌های ‌اصلی نیز نشان داد که بافت خاک، اسیدیته و درصد کربن آلی از عوامل مهم در پراکنش این گونه در منطقۀ تحقیق مطالعه هستند.از برایند یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه‌ گرفت که رویشگاه‌های سیاه‌گیله با شکل ‌دره و دامنه و جهت ‌شمالی و شرقی با بافت خاک سبک، شرایط مطلوب‌تری را برای رشد این‌ گونه در منطقۀ تحقیق ایجاد کرده است.