تأثیر برنامه خود مراقبتی مبتنی بر الگوی اورم برکیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان با شیمی‌درمانی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی

چکیده زمینه و هدف: تشخیص و درمان سرطان پستان می‌تواند اثر مخربی بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد. برنامه خود مراقبتی جهت ارتقاء کیفیت زندگی آنان ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر برنامه خود مراقبتی مبتنی بر الگوی اورم بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان با شیمی ‌درمانی انجام گرفت.   روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی 80 زن مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی‌ درمانی مراجعه کننده به مراکز انکولوژی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز شرکت نمودند. روش نمونه‌گیری به صورت نمونه‌های در دسترس بود، اما نمونه‌ها بین دو گروه آزمون و شاهد به صورت تصادفی تخصیص یافتند. برنامه خودمراقبتی به صورت  فردی و گروهی درطی 8 جلسه 45 دقیقه ای به بیماران گروه مداخله آموزش داده شد. از پرسشنامه QLQ-C30 و پرسشنامه اختصاصی سرطان پستان QLQ-BR23  جهت جمع آوری داده‌ها قبل از مداخله و دو هفته پس از آخرین جلسه مداخله استفاده شد. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از  آزمون آمارهای توصیفی و استنباطی با در نظر گرفتن سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 تجزیه و تحلیل گردید.   یافته‌ها: تفاوت معنی دار آماری در زیر مقیاس های کیفیت زندگی، وضعیت کلی سلامت، کارکرد جسمی، کارکرد عاطفی، کارکرد نقش، کارکرد اجتماعی، تصویر ذهنی و آینده‌نگری بین دو گروه بعد از مداخله گزارش شده است. آزمون میانه، تفاوت معنی‌داری را بر اساس تعداد بیماران گروه آزمون که در زیر مقیاس‌های فوق الذکر دارای نمره‌ای بیشتر از میانه کل(بهبودی ابعاد کیفیت زندگی) بودند در مقایسه با تعداد بیماران گروه کنترل نشان داده است(05/0< p). هم‌چنین نتایج مطالعه در خصوص علایم مرتبط با کیفیت زندگی، تفاوت معنی‌دار آماری را بر اساس تعداد بیماران گروه آزمون که در علایم خستگی، تهوع و استفراغ، بی‌خوابی، بی اشتهایی، یبوست، عوارض جانبی درمان سیستمیک، علایم اندام فوقانی، علایم پستان و نگرانی ناشی از ریزش مو دارای نمره‌ای مساوی و یا کمتر از میانه کل(بهبودی علایم) بوده‌اند در مقایسه با بیماران گروه کنترل نشان داده است(05/0< p)، اما تفاوت معنی‌داری در سایر زیر مقیاس‌های کارکرد شناختی، کارکرد جنسی و لذت جنسی و نیز علایم درد، تنگی نفس، اسهال و مشکلات مالی بین دوگروه آزمون و شاهد گزارش نشد.   نتیجه‌گیری: برنامه خود مراقبتی اورم توانسته است با بهبودی معنی‌دار بعضی از علایم مرتبط با بیماری و درمان، کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان را ارتقاء بخشد.