تأثیر اجرای برنامه بهسازی سرپرستاران براساس نقشه مفهومی بر سبک رهبری و اثربخشی آنان از دیدگاه خود و پرسنل پرستاری

مقدمه: برنامه‌های بهسازی مدیران از الویت‌های دستیابی به موفقیت سازمان است. ایجاد محیط بالینی مطلوب برای استفاده از توانمندی‌های پرستاران و شناسایی استعدادهای نهفته آنان نیازمند ایفای مهارت رهبری کارآمد سرپرستان است. هدف: بررسی تأثیر اجرای برنامه بهسازی سر پرستاران بر اساس نقشه مفهومی بر سبک رهبری و اثریخشی آن از دیدگاه خود و پرسنل پرستاری است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع خود شاهد شده است که در یکی از بیمارستان‌های آموزشی منتخب شهر تهران با انتخاب تصادفی انجام شد. نمونه‌ها شامل 25 نفر سرپرستار و120 پرستار بود که به صورت تمام شماری انتخاب و در دو مرحله قبل از مداخله (آموزش به روش نقشه مفهومی) و یک ماه پس از انجام مداخله، اقدام به تکمیل پرسشنامه نمودند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه سبک رهبری پرستاران از دیدگاه سرپرستاران و پرسنل پرستاری و بر اساس مدل سه بعدی هرسی- بلانچارد بود که ضریب پایایی آن در سرپرستاران 94/0 و در پرسنل پرستاری 0/95 به دست آمد و طراحی و اثر بخشی هرکدام از سبک‌های انتخاب شده در صورت تناسب با موقعیت، بر اساس پرسشنامه امتیازبندی گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و با ارائه آمار توصیفی و آزمون‌های کای دو، ویلکاکسون انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که سرپرستاران در مرحله قبل از مداخله، سبک رهبری خود را استدلالی (سبک غالب 37%) و دستوری (سبک حمایتی 32%) معرفی کرده‌اند. اما بعد از مداخله، 42% سبک رهبری خود را استدلالی (سبک غالب) و 26% سبک حمایتی خودشان را به مشارکتی تغییر داده بودند. همچنین از دیدگاه پرسنل پرستاری، قبل از مداخله، پرستاران سبک رهبری سرپرستاران خود را استدلالی (سبک غالب 37%) و دستوری (سبک حمایتی 36/5%) و بعد از مداخله 42% استدلالی (سبک غالب) و 32/5% مشارکتی (سبک حمایتی) بیان کردندو آزمون آماری ویلکاکسون تفاوت معناداری را  قبل و بعد مداخله نشان داد (P<0.001). میزان اثر بخشی رفتار رهبری مدیران قبل از مداخله در حد کم و بعد از مداخله در حد متوسط به دست آمد. همان آزمون آماری تفاوت معناداری در خصوص میزان اثر بخشی رفتار رهبری سرپرستاران قبل و بعد از مداخله نشان داد (P<0.05). نتیجه‌گیری: با توجه به اثر بخشی استفاده از روش نقشه کشی مفهومی در بهسازی سبک رهبری سرپرستاران، بکارگیری این روش برای آموزش و بهسازی مدیران توصیه می‌گردد.