تأثیر آبیاری و کشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد بومادران (Achillea millefolium L.) در منطقه کرج

به ‌منظور بررسی تأثیر آبیاری و کشت دیم بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در سالهای 85-1384 در ایستگاه تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) استفاده شد. در سال اول آزمایش و پس از استقرار گیاه، آبیاری انجام نشد. پس از قطع آبیاری، وضعیت زنده‌مانی گیاهان در کرتهای آزمایشی و شرایط بدون آبیاری آزمون شد و نسبت به تعیین شاخصهای فیزیولوژیک رشد اقدام شد. در سال دوم آزمایش، تأثیر مقادیر مختلف آب آبیاری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارها شامل آبیاری کامل (بدون تنش آبی) و همچنین اجرای عملیات آبیاری براساس 30 (تنش ملایم)، 60 (تنش متوسط) و 90 (تنش شدید) میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود که در مقایسه با تیمار بدون آبیاری به‌عنوان شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. زمان اعمال تیمارها از ابتدای رشد و پس از استقرار گیاه، تا انتهای دوره رشد در مزرعه بود. به این منظور، پس از رسیدن به سطح تبخیر هر کدام از مقادیر ذکر شده از تشتک تبخیر، بلافاصله به‌وسیله کنتور نسبت به افزایش رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی اقدام شد. همچنین میزان رطوبت موجود در خاک، با استفاده از توزین نمونه‌های تر و خشک خاک در هر کدام از کرتهای آزمایشی نیز اندازه‌گیری شد. در این بررسی، شاخصهای فیزیولوژیک رشد ازجمله تولید ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی و سرعت رشد محصول تعیین شد. طبق نتایج حاصل، در سال اول آزمایش و در شرایط دیم، میزان تجمع ماده خشک تا میزان 2250 درجه روز رشد یا GDD افزایش یافت و از این مرحله به بعد کاهش نشان داد. در سال دوم آزمایش، میزان رشد مجدد گیاه در شرایط دیم به‌طور محسوسی کاهش یافت و خشک شد. با استفاده از مقادیر مختلف آبیاری و با افزایش رطوبت خاک از تنش شدید تا تنش ملایم، میزان تجمع ماده خشک و شاخص سطح برگ افزایش یافت. در تمام تیمارهای تنش آبی در حدود 3000 درجه روز رشد، کاهش و سیر نزولی رشد مشاهده شد. طبق نتایج بدست آمده تیمار مربوط به تنش ملایم بیشترین کارایی را نشان داد.