بیداری اسلامی و سهم فنّاوری و تکنولوژی‌های ارتباطی در آن

در اواخر سال 2010م تحولاتی در مناطق شمال افریقا و خاورمیانه روی داد که تأثیر بسیاری بر محیط بین‌المللی نهاد. این تحولات در کشورهایی رخ داد که عموم مردم آنها مسلمان هستند و گرایشهای مذهبی دارند. پس از قیام مردم تونس و گسترش آن به کشورهای عربی و اسلامی دیگر، پدیده انقلابهای عربی و بیداری اسلامی همچون دومینو، نظامهای پادشاهی منطقه خاورمیانه را با مسائل جدی روبه‌رو کرد. نظامهای حاکم برای جلوگیری از گسترش ناآرامی‌ها و نافرمانی مدنی شهروندان، شروع کردند به دادن برخی آزادی‌های سیاسی، گسترش آزادی بیان، موضع‌گیری‌های مردمی و مسائلی از این دست برای فریب استراتژیک شهروندان خود. افزون بر این، آنها به‌ویژه نظامهای پادشاهی و دیکتاتوری‌های منطقه، می‌کوشیدند در مسیر انتقال آزاد اطلاعات، اختلال به‌وجود آورند و یر رسانه‌های گروهی و ارتباطی سیطره یابند و اطلاعات مطلوب را از دسترس ملّت دور کنند. در نقطه مقابل، ملّتهای معترض به‌وسیله رسانه‌های گروهی بین‌المللی و اجتماعی از اوضاع یکدیگر آگاهی می‌یافتند و به نوعی اطلاعات را از طریق شبکه‌های اجتماعی مثل «فیس‌بوک»، «رایانامه (پست‌الکترونیک)» و باقی شبکه‌های مجازی ارتباطی ردوبدل می‌کردند. با توجه به اهمیّت رسانه‌ها در فرایند خیزش جوامع عربی، این انقلابهای عربی (بیداری اسلامی) را «انقلابهای تویتری یا فیس‌بوکی» نامیده‌اند. در مقاله حاضر تلاش شده است سهم رسانه در تحولات چندی پیش خاورمیانه و موضع‌گیری رسانه‌های غربی علیه این انقلابهای مردمی بررسی شود. برای این منظور، از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده است.