بررسی پیامدهای کاربرد اورانیوم ضعیف شده در جنگ‌های خلیج فارس 1 و 2

زمینه: اورانیوم ضعیف شده (DU)، که از فرآیند غنی سازی اورانیوم طبیعی به دست می آید، در زمینه‎های مختلف نظامی و غیرنظامی به طور مثال در تولید پرتابه‎ها مانند گلوله، کلاهک جنگی موشک ها (به صورت غیر قانونی) مورد استفاده قرار می‎گیرد. مهمات تولید شده با استفاده از این فلز در جنگ های اخیر به ویژه جنگ‎های به وقوع پیوسته در منطقه خاورمیانه (خلیج فارس 1 و 2 و افغانستان) مورد استفاده قرار گرفته اند. به دلیل تأثیرات زیستی این ماده، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش علم سنجی، مقالات منتشر شده در مورد اثرات زیستی احتمالی اورانیوم ضعیف شده را مورد بررسی قرار دهد تا نوع و تعداد مقالات در این زمینه و نیز حدود و موضوعات مورد بحث و مؤلفه های اصلی آن را به دست آورد. مواد و روش‌ها: نوع پژوهش اپیدمیولوژیک توصیفی و روش به کار رفته در آن، از نوع کمّی (بررسی بسامد واژه ها) از طریق مراجعه به اصل مدارک و استفاده از روش علم سنجی می باشد. جامعه پژوهش شامل تمام مدارک نمایه شده در بانک اطلاعاتی پاب مد (Pubmed) در فاصله سال های 1991- 2008 است که در عنوان یا کلیدواژه های خود دارای اصطلاح «اورانیوم ضعیف شده» و «جنگ خلیج» هستند. یافته‌ها: بیشترین اثرات سوء این فلز که در مقالات مورد بررسی گزارش شده است بر روی دستگاه های تناسلی- ادراری، عصبی، و دستگاه قلبی- عروقی مشاهده شده است؛ هر چند به سایر دستگاه ها مانند دستگاه اسکلتی- عضلانی، غدد درون ریز، دستگاه ایمنی، و دستگاه تنفسی نیز اشاراتی با فراوانی کمتر شده است. نتیجه گیری: وجود تناقضات بسیار در نتایج مطالعات انجام شده در خصوص تأثیرات زیستی و محیطی این فلز سبب شده است تا حجم گسترده ای از این مقالات، به منظور حصول اطمینان از تأثیرات ذکر شده در بالا، انجام مطالعات در طول یک دوره زمانی طولانی را توصیه نمایند تا تکرارپذیری نتایج مطالعات انجام شده و نیز اثرات دیررس احتمالی مورد بررسی قرار گیرد.