بررسی و مقایسه نتایج پارامتر ضریب بزرگ‌نمایی خاک حاصل از تحلیل دینامیکی خطی و غیرخطی (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

مدارک مستند فراوانی براساس مطالعات دفتری و مشاهدات میدانی وجود دارد که نشان می‌دهند هنگام وقوع زلزله، محیط خاکی زیر سازه‌ها و پدیده اندرکنش خاک و سازه، نیروهای لرزه‌ای وارد به سازه را افزایش داده به‌طوری که این افزایش، در موارد زیادی به خرابی و فروریزش سازه­ها منجر شده است. مشاهدات عینی زلزله‌های گذشته، تجربیات و مدل‌سازی‌ها نشان می­دهند که شدت و محتوای فرکانسی امواج زلزله ثبت شده روی سطح زمین، تحت تأثیر رفتار غیرخطی خاک ساختگاه قرار دارد. اطلاع از شدت و چگونگی این تأثیر برای ارزیابی عملکرد لرزه‌ای سازه‌ها و شریان­های حیاتی ضروری است؛ ازاین‌رو در این پژوهش برای ارزیابی رفتار غیرخطی خاک، تحلیل‌های دینامیکی خطی معادل و غیرخطی در حوزۀ زمان روی مدل‌های یک‌بعدی از لایۀ خاک زیرسطحی با استفاده از اطلاعات گمانه­های حفر شده در شهر ارومیه انجام و نتایج دو تحلیل با یکدیگر مقایسه شده است. در این تحلیل­ها، از یازده شتاب‌نگاشت به‌عنوان حرکت ورودی برای تحلیل استفاده شد. با مقایسه شتاب­های طیفی در سطح زمین در دوره‌تناوب­های مختلف با مقادیر متناظر روی سنگ بستر لرزه‌ای، ضریب بزرگ‌نمایی شتاب طیفی در دوره‌تناوب­های مختلف ارائه شده است. نتایج نشان می‌دهد که در دوره‌تناوب­های 1/0 تا ۱ ثانیه، بیشترین مقدار بزرگ‌نمایی و بیشترین تفاوت بین دو تحلیل وجود دارد. به‌علاوه، مقدار ضریب بزرگ‌نمایی خاک بر اثر رخداد زلزله­هایی با دوره بازگشت بزرگ‌تر، به‌علت شدیدتر شدن رفتار غیرخطی خاک، کمتر است و این بزرگ‌نمایی‌ها در دوره‌تناوب­های بیشتری رخ می‌دهند.