بررسی ویژگی‌های ریخت‌شناسی و تشریحی سیکاس (Cycas revoluta Thunb.) برای شناسایی پایه‌ی نر و ماده قبل از بلوغ

در این مقاله و برای اولین بار، تعیین جنسیت سیکاس رولوتاThunb.) (Cycas revoluta، قبل از بلوغ و مخروط¬دهی، گزارش می¬شود. تعیین جنسیت سیکاس رولوتا تنها پس از بلوغ و مخروط¬دهی امکان¬پذیر است. در شرایط مطلوب، حداقل 10 تا 12 سال زمان لازم است تا سیکاس به سن بلوغ برسد. برای انجام تحقیق حاضر، تنه¬جوش¬های دوساله¬ی نر و ماده¬ی سیکاس رولوتا از پایه¬های نر و ماده¬ی بالغ جدا گردیده و در فضای آزاد، تحت شرایط یکسان، مورد مراقبت قرار گرفتند. خصوصیات ریخت¬شناسی پایه¬های نر و ماده، دو¬به¬دو به¬صورت مشاهده¬ی چشمی با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. خصوصیات تشریحی با برش¬های تهیه¬شده از محور اصلی برگ، برگچه و ریشه¬، توسط میکروسکوپ نوری، مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج به¬دست¬آمده از روش آنالیز تشخیصی داده¬های حاصل، تفاوت خصوصیات ریخت¬شناسی از قبیل قطر محور اصلی برگ، عرض برگچه¬ها، فاصله¬ی برگچه¬ها روی محور اصلی برگ، زاویه¬ی برگچه¬ها، قطر ریشه¬ها و طول ریشه¬ها، در پایه¬های نر و ماده، معنی¬دار بود. برگ پایه-ی نر در یک¬سوم بخش میانی، آرایش مرکب شانه¬ای و دوطرفه¬ی متقابل دارد، درحالی¬که، برگ پایه¬ی ماده به¬صورت مرکب شانه¬ای و دوطرفه¬ی متناوب است. شروع و تشکیل برگچه¬ی جدید در پایه¬ی نر، پس از تشکیل کامل برگچه¬ی قبلی صورت می¬گیرد، در صورتی¬که، در پایه¬ی ماده، قبل از تشکیل و بازشدن کامل برگچه¬ی قبلی، برگچه¬ی جدید شروع به رشد می¬کند. بررسی¬های تشریحی نشان داد که، فقط تفاوت طول روزنه¬های تحتانی برگچه¬ها در پایه¬ی نر و ماده، معنی¬دار بود. روزنه¬های برگ سیکاس از نوع آکتینوسایتیک است.