بررسی نیاز انسان به پذیرش در قرآن‌کریم با تأکید بر روش میدان معنایی

پذیرش نیازی جهان‌شمول است و گستره‌ی زندگی انسان را دربرمی‌گیرد، ضربه به این نیاز طرح‌واره‌های ناسازگار ایجاد می‌کند و تأمین این نیاز، احساس دریافت محبت، حمایت و معناداری را افزایش می‌دهد. هدف از این پژوهش بررسی نیاز انسان به پذیرش در قرآن‌کریم است. روش اصلی این پژوهش کیفی است. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از روش ساخت‌گرایی و راهکار بررسی میدان معنایی صورت گرفت. برای این منظور نمونه‌های تحقیق یعنی آیات مرتبط با اشتقاق‌های ریشه‌ی «رحم» و «عذب» در نرم‌افزار مکس‌کیودا نسخه‌ی12 وارد شدند. کار کدگذاری همراه با تحلیل‌محتوا به روش داده‌بنیاد و با مقوله‌بندی‌های مختلف انجام گرفت. یافته‌های تحقیق برای ایندو ریشه، بیانگر فراوانی 900 کد مرتبط با مفهوم پذیرش است که اهتمام قرآن به این نیاز را نشان می‌دهد. تحلیل یافته‌های تحقیق به چهار سطح از پذیرش برای تأمین این نیاز رسیده است؛ پذیرشِ خداوند، پیامبر و رهبران الهی، جامعه و خانواده. پذیرش انسان‌ها در قرآن‌کریم براساس چارچوبی صورت می‌گیرد که تحلیل واژه‌ی مقابل رحمت یعنی عذاب، سهم عمده‌ای از آنرا تبیین می‌کند. پذیرش خداوند عام است و همگان را شامل می‌شود؛ این پذیرش بر اساس چارچوب مشخصی صورت می‌گیرد که حالت تعادل بین ترس و امید را در انسان نتیجه می‌دهد. در نتیجه پذیرش به طیفی از مهربانی اشاره دارد که پایین‌ترین سطح آن شامل نیاز انسان به توجه مثبت و پذیرفته‌شدن مهربانانه نزد دیگران است. همنشین‌های عذاب نیز چارچوب این پذیرش را مشخص می‌کنند.