بررسی نقش آنیون‌های موجود در عصارۀ اشباع در پتانسیل واگرایی خاک‌های رسی

واگرایی خاک پدیده‌ای است که طی آن ذرات خاک در اثر تماس با آب به‌صورت شناور در می‌آیند و بر اثر نیروی حاصل از جریان آب از محیط خارج می‌شوند.  برای شناسایی پتانسیل واگرایی، روش‌های آزمایشگاهی متعددی شامل هیدرومتری دوگانه، پین هول، و روش املاح آب منفذی به‌کار گرفته شده‌اند.  با اینکه ماهیت واگرایی خاک‌های رسی شیمیایی است نتایج حاصل از روش‌های شناسایی مبتنی بر خصوصیات شیمیایی خاک‌ها دقیق نیست و با نتایج حاصل از سایر روش‌ها مطابقت ندارد.  این پژوهش به‌منظور ارزیابی و شناخت چگونگی تأثیر برخی از آنیون‌های غالب موجود در عصارة اشباع خاک‌ها در پتانسیل واگرایی به اجرا درآمده است.  به این منظور، ابتدا نمونه‌های خاک با مقادیر مختلف کاتیون و آنیون تهیه و آزمایش‌های مختلف شناسایی روی آنها اجرا شد.  سپس آزمایش‌های واگرایی به دو روش ؛ پین هول و روش املاح محلول در آب منفذی (شرارد) روی کلیۀ نمونه‌های طبیعی و مصنوعی اجرا شد.  نتایج حاصل از آزمایش‌ها و بررسی‌ها نشان داد که واگرایی خاک پدیده‌ای فیزیکوشیمیایی است که در اثر ترکیب‌هایی خاص از نوع و میزان آنیون‌ها و کاتیون‌های موجود در خاک به وجود می‌آید و برای ارزیابی پتانسیل واگرایی، علاوه بر میزان و نوع کاتیون‌ها، لازم است به میزان و نوع آنیون‌های موجود در عصارة اشباع خاک نیز توجه شود.