بررسی مقایسه ایی تأثیر برنامه بازگشت به اجتماع و برنامه‌های روان درمانی سنتی بر شدت علائم و مهارتهای ارتباطی و تعاملی بیماران روانی مزمن

مقدمه: نقائص در مهارتهای اجتماعی و زندگی بیماران روانی مزمن و عدم رضایتمندی از داروهای موجود، یک دلیل منطقی را برای ایجاد مداخلات جدید بوجود آورده است. برنامه بازگشت به اجتماع یکی از چند برنامه مرتبط با مهارتهای زندگی اجتماعی و مستقل است که اطلاعات و مهارتهایی را به بیماران روانی مزمن آموزش می‌دهد. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه‌ای شدت علائم و مهارتهای ارتباطی و تعاملی بیماران روانی مزمن بعد از آموزش برنامه بازگشت به اجتماع و برنامه‌های روان درمانی سنتی مراکز روزانه شهر همدان انجام گرفت. روش کار: مطالعه حاضر بصورت نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. به این منظور 40 بیمار مبتلا به اختلالات روانی مزمن (اسکیزوفرنیا و اختلال خلقی) مراجعه کننده به مراکز توانبخشی سرپایی شهر همدان بصورت در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از وش تصادفی ساده در دو گروه آموزش برنامه بازگشت به اجتماع (20 مورد) و برنامه‌های روان درمانی سنتی (20 مورد) قرار گرفتند. گروه آزمون برنامه بازگشت اجتماع را در 16 جلسه آموزشی 60-90 دقیقه‌ای، بصورت 2 روز در هفته به مدت دو ماه دریافت کردند و گروه روان درمانی سنتی هم در طی این مدت از خدمات کاردرمانی و مشاوره معمول مرکز استفاده می‌کردند. بیماران در هردو گروه قبل و بعداز اجرای برنامه آموزشی توسط پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی (ACIS: Assessment of Communication and Interaction Skill) و مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی (PANSS: Positive And Negative Syndrome Scale) مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل اختلاف میانگین‌ها در دو گروه از آزمون من- ویتنی استفاده شد. یافته‌ها: بیماران گروه برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با گروه روان درمانی سنتی پس از اجرای برنامه‌ها در ابعاد مبادله اطلاعات (001/0 = P)، روابط و مناسبات (0001/0 = P) و نمره کل (0001/0 = P) از پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی و در بعد علائم مثبت (01/0 = P) از پرسشنامه مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی، تغییر معناداری را نشان دادند. نتیجه گیری: براساس یافته‌های پژوهش، اجرای برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با برنامه‌های روان درمانی معمول مراکز روزانه، نقش مهمی را در بهبود مهارتهای ارتباطی، تعاملی و نیز کاهش علائم مثبت بیماران روانی مزمن در جامعه‌ی مورد مطالعه ایفا می‌کند، البته برای بررسی نتایج درازمدت برنامه در این بیماران نیاز به مطالعات پیگیری می‌باشد.