بررسی فعالیت لاکتوباسیل‌های موجود در محصولات لبنی محلی استان فارس در جذب و حذف کلسترول

چکیده : مقدمه و هدف: کلسترول یک ترکیب مهم در اکثر واکنش‌های بیولوژیکی بدن می‌باشد که مازاد آن با الگوهای اتصال مختلف به ترکیبات لیپوپروتئینی به عنوان یک ترکیب مضر در راستای ایجاد بیماری‌های قلبی شناخته شده است. این مطالعه با هدف بررسی قدرت لاکتوباسیل‌های موجود در محصولات لبنی و بررسی نحوه عملکرد آنها در جذب و حذف کلسترول تحت شرایط حضور نمک‌های مختلف صفراوی در محیط کشت آزمایشگاهی انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: این مطالعه تجربی یک بررسی تصادفی بر روی گونه‌های لاکتوباسیل موجود در محصولات لبنی است که در سال 1387 بر روی 150 نمونه از محصولات لبنی دو شهرستان فسا و جهرم در استان فارس و در دانشکده پزشکی شیراز انجام شد. سویه‌ها با استفاده از روش‌های بیوشیمیایی مورد شناسایی در حد گونه قرار گرفته و سپس قدرت رشد آنها تحت شرایط حضور کلسترول و نمک‌های صفراوی و نحوه عملکرد آنها در کاهش میزان کلسترول با روش رنگ سنجی مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل گردید. یافته‌ها: بررسی محیط‌های کشت نشان داد که همه سویه‌های به دست آمده علاوه بر رشد بالا تحت شرایط آزمایش، قدرت کاهش کلسترول را نیز به میزان قابل توجهی (69/34 ـ 82/7 میکروگرم بر میلی‌لیتر) داشته‌اند. مقایسه میزان کاهش کلسترول در محیط کشت سویه‌های مختلف نشان داد لاکتوباسیلوس کازئی از قدرت حذف کلسترول بیشتری برخوردار بوده و پس از بررسی احتمال اتصال کلسترول به سلول‌های باکتریایی نیز مشخص شد که باکتری توانسته است میزان بالایی از کلسترول حذف شده از محیط را به ترکیبات دیگر تبدیل کند. نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که حذف کلسترول ارتباط مستقیمی‌ با رشد باکتری ها دارد، چرا که در محیط کشت لاکتوباسیلوس کازئی که از رشد بیشتری برخوردار بود، کاهش میزان کلسترول نیز بیشتر مشهود می‌باشد. از آنجایی که باکتری‌های لاکتوباسیل قادر به حذف کلسترول با روش‌های مختلف می‌باشند نتایج این تحقیق تا حدی می‌تواند مبین تأثیر به سزای فرآورده‌های لبنی به ویژه ماست در جهت حذف ترکیبات مضری مثل کلسترول به روش غیرشیمیایی باشد که با بررسی‌های بیشتر در شرایط طبیعی فیزیولوژیکی می‌توان این نتایج را به انسان نیز تعمیم داد. واژه‌های کلیدی: لاکتوباسیلوس، کلسترول، پروبیوتیک، مواد لبنی