بررسی رویکرد سنتی تهیه‌ی طرح‌های توسعه‌ی شهری در ایران با استفاده از مدل SWOT

علی‌رغم تلاش‌های بسیار در تهیه و اجرای طرح‌های توسعه‌ی شهری در ایران، این طرح‌ها موفق نبوده و نتوانسته‌اند به اهداف تعیین شده به ویژه تحقق مراکز خدماتی و ارتقای سطوح و سرانه‌های کاربری‌های عمومی دست یابند. با توجه به این که این طرح‌ها از جایگاه بالایی در نظام برنامه‌ریزی شهری ایران برخوردارند، عدم تحقق و موفقیت آن‌ها اثرات نامطلوب زیاد و بعضاً جبران‌پذیری در شهرها ایجاد کرده است. این مسایل باعث شده است بی‌توجه به مزایای تهیه‌ی این طرح‌ها، مطالعات و بررسی‌های انتقادی زیادی در این زمینه انجام شود. در این مقاله سعی شده است با استفاده از مدل کابردی (SWOT) امکانات و محدودیت‌های دو حوزه "تهیه‌ی طرح" و "اجرای طرح" بررسی و در نهایت به ارائه‌ی راهبردهایی برای افزایش اثربخشی طرح‌های توسعه‌ی شهری مبادرت شود. در این مدل که یک ابزار استراتژیک محسوب می‌شود، ابتدا عوامل مؤثر در موضوع برنامه‌ریزی به عوامل محیط درونی شامل نقاط قوّت و نقاط ضعف، و عوامل بیرونی شامل فرصت‌ها و تهدیدها تقسیم می‌شود و سپس بر اساس بررسی‌های اولیه راهبردهای تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی تعیین و ارائه می‌شود. نتایج ناشی از این تحقیق نشان می‌دهد که باید در نحوه‌ی تهیه و اجرای طرح‌ها تغییرات اساسی ایجاد نمود. سر فصل این تغییرات اهمیت دادن به مردم و نهادهای محلی در تهیه و اجرای طرح‌های توسعه‌ی شهری است.