بررسی روابط بین برخی از صفات کمی و کیفی ژنوتیپ‌های برنج با استفاده از تجزیه همبستگی و تجزیه به عامل‌ها

به‌منظور بررسی روابط بین برخی از صفات کمی و کیفی با استفاده از تجزیه همبستگی و تجزیه به عامل‌ها، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و 10 ژنوتیپ برنج در سال 1393 انجام شد. در این مطالعه سیزده صفت شامل تعداد سالم و کل در خوشه، وزن صد دانه، طول ساقه، ریشه و خوشه، طول و عرض و سطح برگ پرچم، محتوی کلروفیل، فلورسانس کلروفیل، قندهای محلول کل، پرولین و پروتئین برگ با استفاده از اندازه‌گیری 10 نمونه تصادفی در هر واحد آزمایشی ارزیابی شد. تجزیه واریانس نشان داد که اثر ژنوتیپ برای برخی از صفات شامل کلروفیل، قندهای محلول، پرولین و پروتئین برگ، سطح برگ پرچم، طول ریشه و خوشه، تعداد دانه‌ی سالم و وزن صد دانه در سطح احتمال پنج و یک و درصد معنی‌دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که چهار عامل اصلی و مستقل، 96/74 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند. به‌طوری که چهار عامل تحت عنوان اجزای عملکرد (68/26درصد)، فیزیولوژیک (‌22/24درصد) و مورفولوژیک (06/24 درصد) نام‌گذاری گردیدند. نتایج تجزیه‌ی عامل‌ها نشان داد، گزینش صفات براساس عامل اجزای عملکرد شامل صفات فلورسانس‌کلروفیل، تعداد دانه کل و سالم در خوشه و وزن صد دانه به‌عنوان شاخص گزینش در برنامه‌های به‌نژادی و به منظور بهبود عملکرد دانه می-تواند مفید باشد.