بررسی رسوبدهی رودخانه‌های منتهی به خلیج‌فارس و دریای عمان

نواحی مختلف یک منطقه با توجه به خصوصیات مورفولوژیکی، زمین­شناسی، اقلیم و نوع کاربری، عکس­العمل­های متفاوتی در برابر نیروهای فرساینده (آب و باد) از خود نشان می­دهند. با افزایش غلظت مواد معلق در اثر فرسایش خاک، اکوسیستم رودخانه و موجودات داخل آن به­خطر می‌افتد. در نهایت پائین­دستِ رودخانه با بجای گذاشتن رسوبات ریزدانه با تغییر مورفولوژی ساحل، منشاء شن­های روان خواهد شد. اولین قدم در مبارزه با فرسایش و رسوب شناخت مقدار آن در مناطق موردنظر است. هدف از این تحقیق، شناخت وضعیت رودخانه­های استان هرمزگان از نظر روند رسوبدهی است. بدین منظور ابتداء داده­های ایستگاه­های هیدرومتری رودخانه­های منتهی به خلیج­فارس و دریای عمان در محدوده استان هرمزگان، بررسی و با استفاده از منحنی­سنجه رسوب مقدار آن در محل ایستگاه محاسبه شد. از روش آنالیز منطقه­ای برای محاسبه رسوب رودخانه­ها در محل ورود به دریا استفاده شد. عوامل مختلف زمین­شناسی، کاربری، بارش و توپوگرافی در آنالیز منطقه­ای به­کار گرفته شدند. در نهایت نقشه رسوبدهی حوضه­ها به­دست آمد. مقایسه آنالیز آماری (رسوب برآورد شده) با مقادیر رسوب مشاهده­ای نشان داد که چهار عامل طول کلی آبراهه، مساحت سازند، بارندگی سالانه و دید کارشناسی در سطح 9% و ضریب تعیین 79/0 از همبستگی بالایی برخوردار بودند. این نتیجه بیانگر این است که منطقه هرمزگان با توجه به رخنمون­های حساس به فرسایش و بارش­های با شدت بالا، توان فرسایش و رسوبدهی بالایی دارند. شرق استان به­خصوص رودخانه­های گابریک و سدیج، از رسوب­زایی بالایی برخوردار می­باشند. غرب استان نیز در درجه دوم اهمیّت واقع شده و برخی نواحی مرکزی استان، رسوب­دهی متوسطی داشتند.