بررسی رابطه حافظه کاری و بهره هوشی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختریک‌زبانه و دو زبانه دبیرستان‌های تهران

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه و تفاوت حافظه کاری و هوش و سهم آنها در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دختریک‌زبانه و دو زبانه انجام شد. نمونه‌ای متشکل از 366 دانش‌آموز دختر مقطع متوسطه با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای، انتخاب شدند. برای سنجش حافظه کاری و بهره هوشی به ترتیب از آزمون شاخص پردازش اطلاعات (IPI) و از ماتریس‌های پیش رونده ریون استفاده شد. معدل پایانی دانش‌آموزان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی محاسبه شد. در این پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t گروه‌های مستقل رابطه و تفاوت حافظه کاری و هوش در دانش‌آموزان یک‌زبانه و دو زبانه بدست آمد و تحلیل رگرسیون گام به گام جهت پیش‌بینی سهم حافظه کاری و بهره هوشی در پیشرفت تحصیلی استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که بین نمرات حافظه کاری، هوش و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان یک‌زبانه و دو رابطه معنی‌دار وجود دارد. با این حال، هر چند میانگین نمرات دانش‌آموزان دو زبانه در نمرات بهره هوشی بالاتر از نمونه‌های یک‌زبانه بود، اما بین این دو گروه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بعلاوه، تفاوت بین حافظه کاری و پیشرفت تحصیلی در بین نمونه‌های یک‌زبانه و دو زبانه به نفع دوزبانه‌ها معنی‌دار بود. هرچند دانش‌آموزان دو زبانه به دلیل تجربه‌ها و ذخایر بیشتر زبانی در حوزه ساختاری آوایی و معنایی عملکرد بهتری از همتایان یک‌زبانه در تکالیف حافظه کاری و پیشرفت تحصیلی دارند. اما این برتری را در نمره هوش، به دلیل کم بودن وزن متغیر زبان در مقایسه با سایر متغیرهای تأثیرگذار در نمرات هوش نمی‌توانند حفظ کنند.