بررسی خطای پیش‌بینی بودجه ایران طی سال‌های 87-1344

بودجه مهم‌ترین برنامه مالی و صورت دخل و خرج هر دولت است که به صورت سالیانه تهیه می‌شود. از آنجا که این بودجه برای سال آینده تهیه شده است؛ به دلیل تأخیر زمانی اجرا ممکن است بودجه عملکرد از بودجه مصوّب فاصله گرفته ،خطا در برآورد بودجه مشاهده گردد. در این هنگام دولت برای جبران خطای برآورد بودجه ناچار به تأمین مالی از طریق استقراض یا انتشار اسکناس و اوراق قرضه می‌گردد که این خود نتایج نامطلوبی را بر اقتصاد وارد می‌نماید. در این مقاله خطای برآورد بودجه ایران طی سال‌های 1387-1344 مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین دامنه خطای پیش‌بینی بودجه با استفاده از شاخص نابرابری تیل طی این دوره زمانی محاسبه و نیز اجزای خطای برآورد درآمد و مخارج بودجه تعیین می‌شود. در نهایت کارایی بودجه‌ریزی، طی این دوره مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد که در اغلب سال‌ها درآمد و مخارج مصوّب بیشتر از میزان عملکرد آنها پیش‌بینی شده است و درصد خطای برآورد درآمد و مخارج بودجه طی این دوره قابل ملاحظه می-باشد. دامنه خطای برآورد درآمد نیز طی سال‌های مورد بررسی بیشتر از دامنه خطای برآورد مخارج بوده است. نتایج تخمین اجزای خطا نشان می‌دهد که نیمی از خطای برآورد مخارج ناشی از عوامل خارج از کنترل بودجه‌نویسان است؛ در صورتی که سهم بالایی از خطای برآورد درآمد ناشی از عوامل درونی قابل کنترل می‌باشد.