بررسی تنوع ترکیب‌های اسانس در افراد جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo)

نویسندگان

  • سیدمحسن حسام‌زاده حجازی دانشیار، گروه زیست‌فناوری، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • مهدی میرزا استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • پریسا جنوبی استادیار، گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

گیاه مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo)، گونه‌ای دارویی، انحصاری و در معرض انقراض است که از ارتفاع 520 تا 1450 متر از سطح دریا در شیب‌های بسیار تند صخره‌ها و کوهستان‌ها در جنوب کشور پراکنش دارد. این گونه در درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند اسهال‌، نفخ‌، دل درد و ترشی معده‌، سوزش معده و سرماخوردگی کاربرد دارد و برگ تازه له شده برای بهبود سردرد و التیام زخم و همچنین به‌عنوان خنکی مصرف می‌شود. به‌منظور بررسی تنوع اسانس در افراد جمعیت‌های گونه، اندام‌های هوایی پنج فرد (بوته) در مرحله گلدهی از یازده رویشگاه آن در استان هرمزگان جمع‌آوری و به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت سه ساعت اسانس‌گیری شد. ترکیب‌های شیمیایی اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. بازده خشک اسانس، هم در رویشگاه‌های مختلف و هم در افراد مختلف یک رویشگاه متفاوت بود. بیشترین بازده خشک اسانس در منطقه آبماه با میانگین 9/5% و کمترین آن در منطقه سیرمند با میانگین 9/1% بود. همچنین بیشترین بازده خشک اسانس در فرد دوم از منطقه آبماه با 9/7% و کمترین آن در فرد سوم در منطقه سیرمند با 9/0% بود. تعداد 25 ترکیب شیمیایی در اسانس برگ گیاه مورخوش در مرحله گلدهی در افراد مختلف رویشگاه‌های متفاوت شناسایی شد. مقایسه افراد داخل یک جمعیت نشان داد که افراد یک جمعیت در داشتن ترکیب‌های شیمیایی تنوع نشان می‌دهند. از میان ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس 55 فرد مورد مطالعه، ترکیب‌های لینالول (۸/71%-۴/42%)، کامفور (9/40%-2/17%)، نرول (۷/5%-۴/0%) و بورنئول (9/4%-9/0%) به‌طور گسترده تنوع نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های شیمیایی با نرم‌افزار PCA نشان داد که افراد جمعیت‌های مختلف گونه مورخوش در دو گروه قرار می‌گیرند. در گروه اول 12 فرد که درصد دو ترکیب اصلی لینالول و کامفور به هم نزدیک بود قرار گرفتند و 43 فرد بعدی در گروه دوم که درصد دو ترکیب اصلی یادشده از هم دور بود قرار گرفتند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تنوع ترکیب های اسانس در افراد جمعیت های مختلف گیاه دارویی مورخوش (zhumeria majdae rech. f. & wendelbo)

گیاه مورخوش (zhumeria majdae rech. f. & wendelbo)، گونه ای دارویی، انحصاری و در معرض انقراض است که از ارتفاع 520 تا 1450 متر از سطح دریا در شیب های بسیار تند صخره ها و کوهستان ها در جنوب کشور پراکنش دارد. این گونه در درمان ناراحتی های گوارشی مانند اسهال ، نفخ ، دل درد و ترشی معده ، سوزش معده و سرماخوردگی کاربرد دارد و برگ تازه له شده برای بهبود سردرد و التیام زخم و همچنین به عنوان خنکی مصرف می ...

متن کامل

بررسی اثرات ضد میکروبی اسانس گیاه مورخوش ( Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo )

مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae ) یکی از گیاهان دارویی مهم، پرمصرف، اندمیک و انحصاری استان هرمزگان است که خواص درمانی آن از دیر باز مورد توجه مردم بوده است. به همین منظور  اثرات ضد میکروبی اسانس برگ گیاه بر رشد باکتریهای  Escherichia coliو Staphylococcos aureus با روشهای چاهک و دیسک کاغذی و تعیین MIC  مطالعه شد. اسانس گیری با دستگاه تقطیر و حلال آب انجام شد، ترکیبهای موجود در اسانس ...

متن کامل

بررسی تغییرات کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس برگ گیاه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae Rech. f. & Wendelbo) در مراحل مختلف رشد

مقدمه: گونه ایرانی Zhumeria majdaeکه با نام محلی ُمورخوش شناخته می‌شود، اخیراً به عنوان یک گونه متعلق به یک جنس جدید به نام زومریا از تیره نعناع معرفی شده است. این گیاه از نظر پراکنش محدود به جنوب ایران و استان هرمزگان است. برگ‌های گیاه ُمورخوش سالیان متمادی است که به عنوان یک داروی شفابخش برای درد معده و یک ضدعفونی‌کننده قوی استفاده می‌شود. هدف: با عنایت به خواص درمانی و کاربردهای این گیاه در...

متن کامل

بررسی ترکیب‌های موجود در اسانس گیاه مورخوش (Rech. f. & Wendelbo Zhumeria majdae) در زمان گل‌دهی در مناطق مختلف رویشی استان هرمزگان

مقدمه: گونه دارویی مورخوش از خانواده نعناعیان2 از گونه‌های انحصاری ایران است که فقط در استان هرمزگان پراکنش دارد و در درمان ناراحتی‌های گوارشی چون اسهال‌، نفخ‌، دل درد و ترشی معده‌، سوزش معده‌، سرماخوردگی، سردرد، التیام زخم‌، رفع گرمای بدن و به عنوان خنکی مصرف می‌‌شود. هدف: ترکیب‌های اسانس برگ گیاه مورخوش در مرحله گل‌دهی که از مناطق کوه گنو، کوه سرچاهان و کوه تنگ زاغ جمع‌آوری شده بود مورد برر...

متن کامل

بررسی تغییرات کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس برگ گیاه دارویی مورخوش (zhumeria majdae rech. f. & wendelbo) در مراحل مختلف رشد

مقدمه: گونه ایرانی zhumeria majdaeکه با نام محلی ُمورخوش شناخته می شود، اخیراً به عنوان یک گونه متعلق به یک جنس جدید به نام زومریا از تیره نعناع معرفی شده است. این گیاه از نظر پراکنش محدود به جنوب ایران و استان هرمزگان است. برگ های گیاه ُمورخوش سالیان متمادی است که به عنوان یک داروی شفابخش برای درد معده و یک ضدعفونی کننده قوی استفاده می شود. هدف: با عنایت به خواص درمانی و کاربردهای این گیاه در طب ...

متن کامل

بررسی پتانسیل آللوپاتیک گیاه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae Rech.) بر دو رقم گندم (Triticum sativum Lam.)

گیاه دارویی مورخوش (Zhumeria majdae Rech.) از گذشته در طب سنتی جنوب ایران استفاده‌های بسیاری داشته‌است. اسانس‌های روغنی و عصاره‌‌های استخراج شده از اندام‌های مختلف گیاهان دارای اثرهای آللوپاتیک می‌باشند. در پژوهش حاضر، اثر آللوپاتیک غلظت‌های مختلف اسانس برگ گیاه مورخوش بر جوانه‌زنی، محتوای رنگدانه‌ای، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز و گویاکول پراکسیداز در ارقام زمستانه آذر 2 و سرداری گندم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 32  شماره 3

صفحات  483- 500

تاریخ انتشار 2016-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023