بررسی تغییرات مکانی و پهنه‌بندی برخی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی و تأثیرپذیری آنها از مدیریت بهره‌برداری در زمین‌های کشاورزی جنوب تهران

گسترش مناطق مسکونی، تجاری، صنعتی و نوع استفاده از زمین در اراضی کشاورزی جنوب تهران، تغییر در برخی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی را به محیط خاک تحمیل نموده است. برای انجام این تحقیق نمونه­برداری به صورت شبکه منظم 1000 در 1000 متر در 196 نقطه از عمق 30-0 سانتی متری خاک  در 20000 هکتار از اراضی کشاورزی جنوب تهران انجام شد. اسیدیته گل اشباع، بافت خاک، درصد آهک، گنجایش تبادل کاتیونی و کربن آلی خاک اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل داده‌ها و تهیه نقشه آن‌ها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش درون‌یابی کریجینگ انجام شد. نتایج نشان داد که  3/26 و 6/54 درصد از اراضی به ترتیب دارای کربن آلی کمتر از 9/0 و 2/1- 9/0 درصد هستند. اراضی دارای کربن آلی کمتر از 9/0 درصد، عمدتاً جزء کاربری‌های زراعی، مسکونی، صنعتی و بایر و اراضی دارای کربن آلی 2/2-9/0درصد زیر کشت انواع محصولات سبزی و صیفی قرار دارند. به غیر از 9/29درصد از اراضی، که متأثر از پساب‌ها، دارای پ­هاش بیشتر از 8 هستند، بقیه مناطق در محدوده 5/7 الی 8 می‌باشند. حدود 81 درصد اراضی دارای 5 الی 15 درصد آهک و 6/78 درصد از اراضی دارای گنجایش تبادل کاتیونی 20 الی 35 سانتی مول بار بر کیلوگرم هستند. بهترین مدل واریوگرام برازش داده شده برای کربن آلی، اسیدیته گنجایش تبادل کاتیونی و آهک، مدل کروی، برای رس و سیلت، نمایی و برای شن، گوسی بود. استفاده از پسآب، کشاورزی متراکم و مدیریت خاص کشت انواع محصولات سبزی و صیفی روی ویژگی­های خاک مورد مطالعه مؤثر بود.