بررسی تطبیقی حکایت‌های تاریخی « بوبکر حصیری» و «افشین و بودلف» از منظر ساخت و صورت در تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی یکی از آثار ماندگار و جاودانه تاریخ و ادبیات فارسی است. بررسی این اثر با رویکرد‌های گوناگون و از جنبه‌های مختلف می‌تواند نتایج ارزشمندی را در پی داشته باشد؛ یکی از این جنبه‌ها، بررسی تطبیقی ماجرا‌های این اثر است. در این مقاله کوشیده شده، ساختار ماجرا‌های «بوبکر حصیری» و «افشین و بودلف»، با یکدیگر مقایسه شود. از این رو، در آغاز خلاصه‌ای کوتاه از هر دو ماجرا آمده است و پس از آن، جنبه‌های داستانی به کار رفته در این دو ماجرا بررسی و واکاوی شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد، دو ماجرای یاد شده، ساختار منسجم و مستحکمی دارند و هر چند ساختار کلی دو ماجرا و شخصیت‌ها و کنش‌های آن‌ها از دیدگاه ساختاری شباهت‌ فراوانی با یکدیگر دارند؛ اما در شیوه‌های روایت، معرفی شخصیت‌ها‌، توصیف و صحنه تفاوت‌های آشکاری میان این دو ماجرا دیده می‌شود و چنین می‌نماید، در ماجرای بوبکر حصیری که حوادث آن در روزگار بیهقی روی داده، بهره‌گیری نویسنده از زبان ارجاعی، این ماجرا را تاریخی‌تر ساخته و در ماجرای «افشین و بودلف» که پیش از روزگار بیهقی اتفاق افتاده و دست نویسنده برای برخی دگرگونی‌ها در شیوه روایت آن بازتر بوده، بهره‌گیری از زبان عاطفی داستان را روایی‌تر و نمایشی‌تر ساخته است.