بررسی تأثیر خوداستنادی نویسنده بر رتبهبندی کشورهای منطقه چشمانداز 1404 بر اساس میانگین استناد به هر مقاله

بر اساس سند چشم‌انداز بیست ساله‌ جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 پیش‌بینی شده است که ایران جایگاه نخست علمی و توانا در تولید علم و فناوری را در بین کشورهای منطقه آسیای جنوب غربی کسب کند. بنابراین، در این پژوهش بر اساس داده‌های پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس، تأثیر خوداستنادی بر رتبه‌بندی 26 کشور منطقه آسیای جنوب غربی در حوزه موضوعی زئونوز بررسی شده است. در این پژوهش از روش‌های علم‌سنجی و تحلیل استنادی استفاده شده است. کلیدواژه‌های حوزه زئونوز در زمینه‌های عنوان و موضوع جستجو شده و نتیجه آن به طور جداگانه با هر یک از کشورهای مورد نظر ترکیب شده است. تمامی تجزیه و تحلیل داده‌ها بر اساس نتیجه این جستجو، یعنی 19205 مقاله است، صورت پذیرفته است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر خوداستنادی نویسنده بر رتبه‌بندی کشورهای منطقه چشم‌انداز 1404 بر اساس میانگین استناد به هر مقاله است. از نظر تعداد مقاله ،کشورهای ترکیه، اسرائیل و ایران به ترتیب با 8397، 5595 و 3807 مقاله فعال‌ترین کشورها هستند. از نظر میانگین استناد به هر مقاله، کشورهای آذربایجان، اسرائیل و فلسطین به ترتیب با 83/30، 96/18 و 14/12 سه جایگاه نخست را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر میزان خود‌استنادی، ایران، تاجیکستان و ترکیه به ترتیب با 92/22، 51/20 و 85/19 درصد بیشترین میزان خوداستنادی را داشته‌اند. از نظر میانگین استناد به هر مقاله بدون احتساب خوداستنادی نیز به ترتیب آذربایجان، اسرائیل و فلسطین به ترتیب با 45/30، 21/17 و 12 نخستین جایگاه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. ایران از نظر تعداد مقاله در منطقه رتبه نسبتاً خوبی دارد. ولی با وجود رشد فزاینده تعداد مقاله‌های زئونوز ایران در سال‌های اخیر، هنوز هم از نظر تعداد مقاله نسبت به کل جمعیت در جایگاه مناسبی قرار ندارد. تقریباً میانگین استناد به هر مقاله ایران همواره پایین‌تر از سایر کشورهای منطقه بوده است. اغلب کشورهایی که از نظر میانگین استناد به هر مقاله رتبه مناسبی ندارند، میزان خوداستنادی بالایی دارند. ولی برخی از کشورها، از جمله ایران، پیش و پس از حذف خوداستنادی هیچ تغییر رتبه‌ای نداشته‌اند. بنابراین، خوداستنادی شیوه مناسبی برای ارتقای رتبه ایران از نظر میانگین استناد به هر مقاله نیست. به کشورهایی که از نظر میانگین استناد به هر مقاله در وضعیت مناسبی قرار ندارند، از جمله ایران، پیشنهاد می‌شود تا با انتشار مقاله‌های خود در نشریه‌های دارای ضریب تأثیر بالاتر، میانگین استناد به مقاله‌های خود را بالا ببرند نه با خوداستنادی بیشتر.