بررسی استفاده از آب و بافت پرندگان آبزی جهت سنجش آلودگی فلزی (مطالعه موردی: تالاب‌های بین‌المللی میانکاله و گمیشان)

در مطالعه حاضر از بافت‌های کلیه، کبد و عضله سینه‌ای 30 قطعه اردک سرسبز (15 قطعه نر و 15 قطعه ماده)، 30 قطعه اردک سر حنایی (15 قطعه نر و 15 قطعه ماده) و نمونه‌های آب 9 ایستگاه به‌عنوان نشانگر آلودگی فلزات سرب، کادمیوم، کروم، روی و آهن در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل زمستان 1390 استفاده‌شده است. میزان فلزات در نمونه‌های موردمطالعه با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین شد. در تمامی ایستگاه‌ها غلظت تمامی فلزات موردمطالعه در آب، بالاتر از میزان مجاز اجازه داده‌شده برای حیات موجودات زنده اکوسیستم‌های تالابی بوده است. غلظت‌های فلزات سرب در ایستگاه‌های 1، 2، 6 و 7، کادمیوم در ایستگاه‌های 1 و 6 کروم در ایستگاه 6، روی در ایستگاه‌های 1، 6 و 7 و هم‌چنین آهن در ایستگاه 1 به‌طور معنی‌داری بالاتر از سایر ایستگاه‌ها بود (05/0>P). تجمع فلزات کادمیوم و کروم در بافت‌های مختلف اردک‌های سر حنایی و سرسبز و نیز سرب در بافت‌های مختلف اردک‌های سرسبز از الگوی کلیه> کبد> عضله و تجمع فلزات روی و آهن در اردک‌های سرسبز و سر حنایی و نیز سرب در بافت‌های اردک‌های سر حنایی از الگوی کبد> کلیه> عضله پیروی کرد. میانگین غلظت فلزات در بافت‌های کبد و عضله اردک‌های سرسبز و سر حنایی و هم‌چنین بافت کلیه در اردک‌های سر حنایی از ترتیب Fe>Zn>Pb>Cd>Cr پیروی کرد درصورتی‌که میانگین غلظت فلزات در کلیه اردک‌های سرسبز از ترتیب Fe>Zn>Pb>Cr>Cd پیروی کرده بود. تجمع زیستی فلزات در بافت‌های هر دو گونه وابسته به جنس نشان داد (05/0>P). تجمع فلزات بین بافت‌های مختلف در هرکدام از گونه‌ها با یکدیگر و نیز بافت‌های متناظر بین دو گونه باهم اختلاف معنی‌داری را نشان داد (05/0>P). نتایج حاصل از تحقیق حاضر می‌تواند در پایش مستمر سواحل جنوب شرقی دریای خزر مورداستفاده قرار گیرد.