بررسی اثر کاربامازپین بر تکوین غدد جنسی موش های صحرایی ماده

چکیده: ‏ زمینه و هدف: کاربامازپین یکی از داروهای موثر در درمان صرع می باشد و استفاده از آن همراه با اثرات تراتوژنیک است. ‏هدف این مطالعه بررسی اثر کاربامازپین بر تکوین غدد جنسی موش صحرایی ماده ‏می باشد.‏  روش بررسی: در این مطالعه تجربی60 سر موش صحرایی باردار به 2 دسته تقسیم شدند که هر دسته شامل گروه های ‏کنترل، شم، دوزهای ‏‎ mg/kg‏10، 15 و 30 داروی کاربامازپین بودند. تمامی تزریق ها به صورت درون صفاقی در روزهای ‏‏18-14 بارداری (تکوین جنینی غدد جنسی)، و در روزهای 10-0 پس از تولد (تکوین پس از تولد غدد جنسی) انجام شد. ‏به زاده های هردو گروه اجازه داده شد تا به سن 7 هفته برسند. سپس تخمدان راست آنها خارج و مورد رنگ آمیزی بافتی ‏هماتوکسیلین و ائوزین قرارگرفتند . داده ها با استفاده از آنالیز آماری یک و دوطرفه ‏ANOVA‏ و آزمون تعقیبی‎ ‎Tukeyتجزیه و تحلیل شدند. ‏ یافته ها: نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از کاربامازپین سبب افزایش تعداد اووسیت های اولیه و کاهش تعداد ‏اووسیت های ثانویه، فولیکول گراف و جسم زرد می گردد. در مقایسه بین گروه های تکوین جنینی و پس از تولد، مشاهده ‏می شود که تعداد اوسیت های اولیه فقط در دوز‎ mg/kg‏ 30 تکوین جنینی افزایش معنی داری در سطح (‏p<0.001‎‏) نسبت ‏به تکوین پس از تولد داشته است. تعداد اووسیت های ثانویه در تمامی دوزهای تیمار شده تکوین جنینی در سطح ‏‏(‏p<0.01‎‏) کاهش معنی داری را نسبت به تکوین پس از تولد نشان می دهد. همچنین مشاهده می شود که تعداد فولیکول-‏های گراف و جسم زرد در گروه های تیمار شده تکوین جنینی کاهش معنی داری در سطح (‏p<0.001‎‏) را نسبت به تکوین ‏پس از تولد در تمامی دوزها دارد.‏ نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که مصرف کاربامازپین در طی مراحل ارگانوژنز می تواند اثرات منفی بر غدد ‏جنسی ماده اعمال کند. بنابراین به نظر می رسد که غدد جنسی حساسیت زیادی نسبت به کاربامازپین داشته و این ‏حساسیت وابسته به دوز می باشد.‏