بررسی اثر ضدالتهابی عصاره الکلی گیاه گزنه دو پایه در موش‎های صحرایی نر از جنس NMRI

مقدمه: التهاب به خصوص نوع مزمن آن از عوارض شایع و آسیب‌رسان بیماری‌ها است که عدم درمان قطعی و کامل آن توسط داروهای شیمیایی نیاز به تحقیق در زمینه این بیماری را با روش‌ها و داروهای جدید اجتناب ناپذیر کرده است. هدف: در تحقیق حاضر اثر عصاره الکلی یکی از گیاهان سنتی ایران با نام گزنه دوپایه که در کتب قدیم به عنوان گیاه ضد آماس معرفی شده با روش‌های علمی در دو مدل مختلف التهاب حاد و مزمن بررسی شده ‌است. روش ‌بررسی: در این تحقیق برای بررسی التهاب در موش‎های کنترل و درمان شده (گروهی که عصاره گیاه گزنه دوپایه را دریافت می‎کردند) از روش‌های 1- تزریق فرمالین به کف پای حیوان (التهاب حاد) و سنجش میزان آبی ایوانس تزریقی در سیستم گردش خون که از ناحیه پای ملتهب جدا شده است به روش اسپکتروفتومتری استفاده شد. در روش دوم و سوم به ترتیب با تزریق گزیلن در گوش حیوان و همچنین تزریق اسید استیک به داخل صفاق، التهاب حاد در گوش و صفاق ایجاد ‎شد. جذب نوری محلول آبی ایوانس جدا شده از قطعات گوش و مایع صفاق به عنوان داده در نظر گرفته شد. در روش چهارم با کاشت قطعه‎ای گاز استریل خشک (mg 30) در ناحیه کشاله ران موش‌ها (التهاب مزمن)، پس از 7 روز قطعات گاز طی عمل جراحی از بدن حیوان جدا و پس از خشک شدن مجدداً وزن ‌شد. تفاوت وزن قطعه گاز پس از 7 روز به عنوان داده میزان التهاب در نظر گرفته شد. نتایج: مقایسه داده‎های حاصل از جذب نوری مایع ایوانس نشان داد عصاره گیاه قادر است التهاب پا و صفاق را به شکل معنی‌داری کاهش دهد. در التهاب با فرمالین عصاره گیاه در دوزهای 50 و mg 100 به ترتیب میزان التهاب را به میزان 20/2 ± 52/34 و 1/2 ± 71/22 درصد و به ترتیب با حدود احتمالی 001/0 p< و 05/0 p< کاهش داد. در التهاب گوش بالاترین دوز (mg 100) حدود 2/1 ± 48/35 درصد التهاب را کاهش داد که با احتمال 05/0 p< قابل قبول است. در التهاب صفاقی دوزهای 20، 50 و mg 100 گیاه به ترتیب توانست میزان التهاب را با درصدهای 1/2± 45/21، 2/2 ±55/35 و 8/1 ±49/27 درصد کاهش دهد که درصد معنی‎داری آن با احتمال 001/0 و 05/0 p< قابل‌قبول است. در مورد التهاب مزمن مشخص شد که عصاره گیاه در دوزهای 50 و mg 100 به ترتیب میزان التهاب را به مقدار 1/2 ± 08/24 و 3/1 ± 04/19 درصد کاهش داد که با 05/0 p< این کاهش معنی‎دار است. نتیجه‎گیری: مقایسه اثر عصاره گیاه گزنه دو پایه کردستان در دو گروه کنترل و تحت درمان با عصاره نشان می‎دهد که این عصاره قادر است به میزان مشخصی در کاهش انواع التهاب حاد و مزمن موثر باشد.