بررسی اثرات سمی ذرات خروجی خودروهای دیزل بر برخی از فاکتورهای رشد و پاسخهای سلولی (تولید پروتئین) در بذر و دانه گرده گیاه لوبیا

هدف: آلودگی هوا یکی از معضلات جهانی است که اثرات سوء بر موجودات زنده دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر بخش محلول در آب ذرات خروجی خودروهای دیزل(DEP) بر برخی از فاکتورهای رشد و الگوی پروتئینی لوبیا بود. مواد و روش‏ها: گیاهان لوبیا در شرایط آزمایشگاهی کشت و روزانه با 30 میلی لیتر از غلظت‌های مختلف DEP (1/0، 3/0  و 6/0 گرم بر لیتر) تیمار و گیاهان شاهد با آب مقطر اسپری شدند. عوامل رشد از قبیل وزن خشک بخش هوایی، وزن تر بخش هوایی، طول نیام، وزن خشک نیام، درصد جوانه زنی و سطح برگی اندازه‏گیری و در گیاهان تحت تیمار و شاهد با استفاده از نرم افزار SPSS و آنالیز واریانس مقایسه گردید. پروتئین‏های بذر و دانه گرده با روش الکتروفورز مطالعه شد. نتایج: تیمار با DEP  سبب کاهش وزن ‏تر شد (05/0p≤)، اما در سایر فاکتورها (طول نیام، وزن خشک نیام و بخش هوایی و همچنین درصد جوانه زنی بذر و سطح برگی) فقط در گروه تیمار شده با  محلول 6/0 گرم بر لیتر  DEP کاهش معنی دار مشاهده گردید. الگوی باند‏های پروتئینی بذر آنها مشابه بود اما در نمونه‏های تحت تیمار با غلظت 6/0 گرم بر لیتر افزایش تراکم در باند با وزن مولکولی 62 کیلو دالتون دیده ‏شد. در نیمرخ پروتئینی دانه‏های گرده گیاهان تحت تیمار با  6/0 گرم بر لیتر، یک باند با وزن 55 کیلو دالتون ناپدید شد و باند جدیدی با وزن kDa 80 پدیدار شده گشت. نتیجه گیری: با توجه به اثرات سوء گزارش شده برای DEP، به نظر می‏رسد گیاهان از مقاومت نسبی برخوردار هستند که می‏تواند مربوط به تغییرات در الگوی پروتئینی و مکانیسم‏های سلولی مرتبط با مقابله با اثرات سمی ذرات DEP و سم‏ زدایی آنها باشد.