بررسی اثرات تنش اسمزی و سمیت یونی ناشی از شوری با استفاده از پاسخ های سریع فتوسنتزی گندم دوروم

شوری رشد گیاه را از طریق تنش اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط اطراف ریشه و نیز سمیّت یونی ناشی از تجمع نمک در برگ­ها تحت تأثیر قرار می­دهد. ارزیابی ویژگی­های فتوسنتزی به عنوان روشی سریع و غیرتخریبی، توان بالایی برای بهبود بهره‌وری گیاه و تحمل به تنش دارد. به­منظور بررسی اثرات تنش اسمزی کوتاه‌مدت (45 دقیقه) بر ویژگی­های فتوسنتزی، چهار رقم­ گندم دوروم (به نام‌های کولتر، سکلاوی، کاندیکنز، برکولیا) با تحمل شوری متفاوت، در غلظت­های پایین 50 میلی­مولار کلریدسدیم و کلریدپتاسیم در آزمایشی گلدانی ارزیابی شدند. تبادلات گازی و به دنبال آن فتوسنتز بلافاصله با آغاز تنش اسمزی ناشی از هر دو تیمار (بهترتیب به میزان 10-15 و 3-5 درصد) کاهش یافتند، اگرچه با گذشت زمان میزان آنها تا حدودی ترمیم یافت. ویژگی­های فتوسنتزی بهطور مشابه به غلظت­های ایزواسمزی کلریدسدیم و کلریدپتاسیم پاسخ دادند. ارتباط بین غلظت سدیم برگ و پاسخ هدایت روزنه­ای هر چهار رقم، 45 دقیقه پس از رویارویی با هر دو نوع نمک نشان داد که هیچ تأثیر ویژه­‌ای از حضور سدیم در گیاه وجود ندارد. در مجموع به نظر می­رسد مهم­ترین عامل ایجاد پاسخ­های فتوسنتزی در استفاده از مواد اسمزی مختلف، در واقع فشاراسمزی ناشی از تنش در فضای اطراف ریشه‌ بوده است نه اینکه اثرات یونی ناشی از سمیّت سدیم باشد.