برآورد بهره‌وری و کارایی در اقتصاد ایران و رابطة آن با مخارج دولت

این مقاله به بررسی عواملی می‌پردازد که بر کارایی و بهره‌وری اقتصاد اثر می‌گذارند. اما، تاکید اصلی بر مخارج دولت و ارتباط آن با شاخص‌های کارایی و بهره‌وری می‌باشد. بررسی رابطة حجم دولت با عملکرد اقتصادی، از دیرباز مورد توجه اقتصاددانان بوده است. به ویژه، تأثیر دولت بر رشد اقتصادی، موضوع مطالعات بسیاری بوده و می‌باشد. در این مطالعه از دو معیار دیگر برای عملکرد اقتصاد، یعنی کارایی و بهره‌وری استفاده می‎‌کنیم. برای بررسی دقیق‌تر موضوع، علاوه بر مخارج دولت، از متغیرهای دیگری مانند سرمایة انسانی، رشد دستمزدها، تجارت خارجی و نابرابری درامدی نیز استفاده خواهیم کرد. اما برای بررسی اثر حجم دولت بر کارایی و بهره‌وری، صرفاً از مخارج دولت استفاده می‌کنیم. ابتدا، مخارج دولت را به تفکیک مصرفی و جاری و سپس، مخارج مصرفی را با توجه به تأثیرگذاری بیشتری که بر کارایی و بهره‌وری داشته‌اند، به تفکیک اجزاء آن بررسی خواهیم کرد. نتایج حاصل از این مقاله نشان می‌دهند که افزایش بهره‌وری و کارایی به سه طریق می‌تواند به وجود آید: الف: افزایش دستمزد حقیقی که تأمین کنندة زندگی و معیشت شاغلان می‌باشد. ب: تثبیت درامدهای نفتی، که این امر می‌تواند از طریق حساب ذخیرة ارزی به وجود آید که این حساب می‌تواند جریان تزریق درامدهای نفتی به اقتصاد را تثبیت کند و آثار منفی آن را حذف‌اند. ج: در راستای ارتقای بهره‌وری و کارایی، سوق دادن مخارج مصرفی دولت به سمت وظایف سنتی دولت می‌باشد. طبقه‌بندی JEL : O47, HS, H21.