بازگشت قرائت فدیه‌ای و سیاست‌زدایی از رخداد کربلا مطالعه تفسیرهای فدیه‌ای از رخداد کربلا در ایران پساانقلاب

نویسندگان

  • علی قاسمی کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، دانشکدهٔ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

تفسیر فدیه‌ای از رخداد کربلا که اجمالاً مبتنی بر این ایده است که امام حسین (ع) در عالم میثاق پذیرفت شهادتش کفّارۀ گناهان شیعیان و مایۀ «نجاتِ» آن‌ها باشد، پس از انقلاب اسلامی مجدداً در سپهر گفتمانی ایران ظهور کرده است. این قرائت از شهادت امام حسین (ع) که نخستین بار در دورۀ قاجار توسط برخی روحانیون شیعی صورتبندی شد، در ادوار گذشته بخصوص مقارن با نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی، از جانب قرائت‌های سیاسی از رخداد کربلا مورد انتقاد قرار گرفته بود، هرچند دستکم به گواه همین انتقادات در میان عامۀ شیعیان از مقبولیت نسبی برخوردار بوده است. به نظر می‌رسد بروز تحولات کم‌سابقه در شکل دینداری در دو دهۀ اخیر و همچنین دگرگونی‌هایی در گفتمان سیاسی مسلط در ایران مؤید وجود پیوندهایی میان این تحولات و ظهور مجدّد نظریۀ شهادت فدیه‌ای است.مقالۀ حاضر بر آن است که تفسیرهای فدیه‌ای جدید در ایران عموماً گرایش به «سیاست‌زدایی» از فهم رخداد کربلا و نادیده گرفتن واقعیت اجتماعی نمادها و ایده‌های دینی داشته و مبتنی بر برداشتی «فردگرایانه» از دین و حیات دینی بوده‌اند. بنابر ادّعای این پژوهش، گرایش مذکور در تفسیرهای فدیه‌ای، مرتبط با روند رو به رشد «فردگرایی دینی» و تعدیلاتی است که اشکال سنتی حیات دینی در ایران را به سوی نوعی نوپراگماتیسم دینی یا «دین‌داری اقتضایی» سوق داده‌اند. از سوی دیگر تحول گفتمان سیاسی در ایران که به اقتضای ورود به دوران «تثبیت» نظام جمهوری اسلامی و آغاز دوران «پساانقلابی» رخ داد، راه را برای فاصله‌گیری بخشی از جریان روشنفکری از قرائت سیاسی از رخداد کربلا هموار نموده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بازگشت قرائت فدیه ای و سیاست زدایی از رخداد کربلا؛ مطالعه ی تفسیرهای فدیه ای از رخداد کربلا در ایران پساانقلاب

تفسیر فدیه ای از رخداد کربلا که اجمالاً مبتنی بر این ایده است که امام حسین (ع) در عالم میثاق پذیرفت شهادتش کفّارهٔ گناهان شیعیان و مایهٔ «نجاتِ» آن ها باشد، پس از انقلاب اسلامی مجدداً در سپهر گفتمانی ایران ظهور کرده است. این قرائت از شهادت امام حسین (ع) که نخستین بار در دورهٔ قاجار توسط برخی روحانیون شیعی صورتبندی شد، در ادوار گذشته بخصوص مقارن با نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی، از جانب قرائت های سیاسی ا...

متن کامل

کربلا از نگاه تصاویر

تاریخ شهر کربلا در دوران اسلامی از هنگام شهادت امام حسین(ع) آغاز می­ شود. نگاره (1) تصویر فضایی آیکونوس که در تاریخ 3 ژانویه 2003 اخذ شده حرم امام حسین(ع) که به همراه حرم ابوالفضل العباس(ع) و فضاهای پیرامون این دو جایگاه که هسته مرکزی شهر را تشکیل داده نشان می ­دهد.

متن کامل

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

متن کامل

لزوم تبارشناسی برخی از شهدای کربلا

حادثه‌ی کربلا، از مهمترین حوادثی بود که در صدر اسلام اتفاق افتاد. شهدای کربلا از جمله ارکان اصلی تشکیل دهنده‌ی این قیام بودند. اما متأسفانه در گذر زمان نام و نشان برخی از آن رادمردان تاریخ، بسیار کم‌رنگ شده و در مقابل نام بعضی افراد دیگر که هیچ نقشی در بوجود آمدن این حادثه نداشتند، به عنوان شهید کربلا تلقی به قبول شده و علت اصلی این مطلب را باید اعتماد کردن نویسندگان به برخی کتب دانست که از نظر...

متن کامل

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 23  شماره 2

صفحات  453- 481

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023